Programma 1 | Sociaal domein

• We gaan de visie sociaal domein verder ontwikkelen.
• We willen de gebiedsteams doorontwikkelen, indien nodig versterken (verplaatst van Programma 6 – Organisatie Gebiedsteams).
• We willen indien mogelijk 1 aanspreekpunt per inwoner/gezin (verplaatst van Programma 6 - Organisatie Gebiedsteams).
• We willen een onderzoek doen naar de wenselijkheid en/of noodzaak voor fysieke aanwezigheid van het gebiedsteam in 3 dorpen/regio’s (verplaatst van Programma 6 – Organisatie Gebiedsteams).
• We willen dat er blijvend gewerkt wordt aan de bereikbaarheid en bekendheid van de gebiedsteams (verplaatst van Programma 6 – Organisatie Gebiedsteams).

Visie Sociaal Domein

De Visie Sociaal Domein ontwikkelen we samen met de gemeenteraad en alle stakeholders (inwoners, dorpen/buurten en partners uit de zorg, werk, onderwijs en welzijn). Samen kiezen we opgaves (ambities) in het sociaal domein. We gaan met inwoners in gesprek over het samenleven in hun dorp, over hun persoonlijke situatie en hun wensen, en mogelijkheden en behoeften als het gaat om het sociaal domein. Inwoners bepalen de thema´s, maar wij brengen zelf ook onderwerpen in. Bijvoorbeeld de vraag over (on)mogelijkheden om het eigen netwerk van inwoners, lokale netwerken en algemene voorzieningen te verbeteren. Daarna volgt een keuze van opgaves. We maken gezamenlijk per opgave een samenhangende en vraaggestuurde aanpak en uitvoeringsagenda. Zo krijgen inwoners en organisaties de kans om verantwoordelijkheden naar zich toe te trekken en zelf invulling te geven aan vraagstukken in hun directe omgeving.

Doorontwikkeling Gebiedsteam

De doorontwikkeling van het Gebiedsteam ontwikkelen we integraal en is een belangrijk onderdeel bij de implementatie van de Visie op het sociaal domein.
De doorontwikkeling van het Gebiedsteam is altijd gewenst en richt zich onder andere op:

• kwaliteit van ondersteuning van hulpvragen van inwoners en servicegerichtheid,
• bereikbaarheid ook tijdens vakanties,
• indien mogelijk een aanspreekpunt per inwoner/gezin,
• bekendheid en zichtbaarheid in dorpen en regio’s.

Ontwikkelen communicatiestrategie

Monitor Sociaal Domein

De huidige Monitor bevat slechts basiscijfers op de terreinen WMO, Jeugd, Re-integratie en Participatie en Armoede. Dit geeft een beperkt beeld van de stand van zaken in het sociaal domein onze gemeente. De Monitor moet ons helpen de verbinding te leggen tussen beleidsdoelstellingen en gewenste resultaten aan de ene kant en ingezette instrumenten en budgetten aan de andere kant. Daarom kiezen we ervoor om de Monitor stap voor stap bij elke editie verder te ontwikkelen.

Visie Sociaal Domein

We nodigen inwoners uit om mee te denken, mee te praten en mee te doen. Onder andere in de pop-up koffiebar, dorpsgesprekken, opgaveteams, enquêtes, hackathons en bij chats en quests. Met hun input geven we ons beleid vorm en ontwikkelen we de gebiedsteams door. En we geven ruimte voor eigen initiatieven.

Doorontwikkeling gebiedsteams

Het Gebiedsteam is beter bereikbaar, zichtbaar en toegankelijker voor onze inwoners. Met een doorontwikkeling verbeteren verder we de kwaliteit van het aanbod en servicegerichtheid

Ontwikkelen communicatiestrategie

We geven informatie die aansluit bij wat inwoners willen weten. Via de kanalen van hun voorkeur. Op momenten dat zij er behoefte aan hebben.

Monitor Sociaal Domein

Doordat wij cijfers en feiten over het sociaal domein goed op orde hebben, kunnen we beter beleid maken en bijsturen. Daar plukken inwoners de vruchten van.

Visie Sociaal Domein

Om de Visie te ontwikkelen is een budget beschikbaar van 2 x € 25.000,- voor 2018 en 2019 (Raadsbesluit mei 2018).

Communicatiestrategie

Voor het marktonderzoek (eerste stap) schakelen we een extern bureau in. Daarna kunnen we verder met de strategie en uitvoering daarvan. In totaal is hiervoor € 75.000 nodig. Hiervan dekken we € 30.000 uit bestaande middelen voor de beleidsvelden in het sociaal domein. Voor de overige € 45.000 is een extra budget nodig. 

Monitor Sociaal Domein

Voor de doorontwikkeling doen we een beroep op externe ondersteuning. Hiervoor is in 2019 € 20.000,- nodig.

• We willen ervoor zorgen dat Ooststellingswerfse jongeren weerbaar worden gemaakt op het gebied van voeding, alcohol, drugs, roken, gokken, budgettering en social-media. Preventie begint bij de (aanstaande) ouders.
• We staan open voor overleg met jongeren om te kijken naar meer ontmoetingsplekken voor jongeren in de gemeente.
• We willen graag dat er binnen het team communicatie een specifieke medewerker beschikbaar is die zich richt op jongeren.
• We willen dat bij de indicatiestelling voor zorg geen rekening wordt gehouden met de aanwezigheid van jongeren tot 18 jaar als mantelzorger.
• We willen dat er vanuit het gebiedsteam wordt gewerkt met één aanspreekpunt per gezin (zie Visie Sociaal Domein).
• We willen de monitor sociaal domein handhaven.

Weerbaarheid jongeren

Preventie begint bij (aanstaande) ouders en jonge kinderen. Er is in de gemeente Ooststellingwerf een sluitend palet van zorg en ondersteuning voor de eerste 1000 dagen van het kind ontwikkeld. Dit bestaat uit de cursus Prenatale Voorlichting, Voorzorg, Vroegsignalering en HomeStart.

Met de uitkomsten van de Chats&Quests stellen we een breed en samenhangend programma op om een gezonde leefstijl onder jongeren te stimuleren. In gesprek met jongeren, ouders en experts verkennen we waar hun behoeften liggen, waar hun 'drive' zit om gezond te leven en wat hen zou helpen. Uit de laatste Gezondheidsmonitor van de GGD (2016) blijkt dat 10% van de jongeren last heeft van overgewicht. In de zomer van 2018 wordt samen met de GGD een analyse gemaakt op basis van de Gezondheidsmonitor 2016.

Op de basisscholen (groep 7 en 8) geven we preventielessen. We besteden aandacht aan roken en alcoholgebruik. Ook is op de basisschool in Haulerwijk een pilot gestart met een les over budgettering. Als deze succesvol is, bieden we de les op alle basisscholen aan.

Op het voortgezet onderwijs verzorgt Stichting Voorkom! de preventielessen. Daar is ook een ervaringsdeskundige bij. Via huiswerkopdrachten in de vorm van lesbrieven worden ook de ouders betrokken bij onderwerpen als roken, alcohol- en drugsgebruik, gameverslaving en groepsdruk. In samenspraak met het onderwijs gaan we onderzoeken of intensivering van de preventielessen, door deze in twee schooljaren aan te bieden, wenselijk is. Ook bekijken we de mogelijkheid om het "Jongerenevent over preventieonderwerpen" te herhalen.

Uit de laatste Gezondheidsmonitor van de GGD (2016) blijkt dat 6% van de jongeren in Ooststellingwerf tussen 12 en 18 jaar ooit harddrugs heeft gebruikt (Friesland 4%). Vanuit integraal veiligheidsbeleid wordt uitvoering gegeven aan de aanpak rondom drugs. Deze aanpak wordt verwoord in het Uitvoeringsplan dat in de loop van 2018 zal worden vastgesteld. In dit plan wordt aandacht geschonken aan zowel de preventieve kant als de repressieve kant.

Vanuit de aanpak rondom drugs is samen met VNN een project gestart om het jongerenwerk, het Gebiedsteam en andere partners de tools te geven om beter te signaleren en door te verwijzen .  Aan het eind van het project zullen de uitkomsten worden gedeeld.

Ontmoetingsplekken

Uit de Quest&Chats blijkt dat jongeren elkaar vooral willen ontmoeten tijdens activiteiten. We vragen Stichting Scala (Jongerenwerk, buurtcoaches) in kaart te brengen aan welke activiteiten precies behoefte is. Vervolgens kunnen we samen met de jongeren én hun ouders initiatieven en ideeën verder uitwerken en mogelijk maken.

Communicatie jongeren

Dit is meegenomen onder het kopje ´Visie Sociaal Domein´ (Communicatiestrategie). Sinds 2013 communiceren wij met jongeren via de door +Participatie ontwikkelde Quests&Chats en hun online vragenlijsten. Met moderne tools weten zij jongeren structureel te betrekken bij beleidsontwikkeling.

Indicatiestelling voor zorg

In de huidige WMO- en Jeugdverordeningen is dit al geregeld. 

Monitor Sociaal Domein handhaven

Dit is meegenomen onder het kopje ´Visie Sociaal Domein´.

Weerbaarheid

Jongeren en hun ouders worden op een positieve manier 'verleid' om gezond(er) te leven. Jongeren met een gezonde leefstijl ontwikkelen zich beter en hebben minder ondersteuning en zorg nodig.

Ontmoetingsplekken

Jongeren ontwikkelen, samen met Stichting Scala, zelf hun activiteiten. Zo hebben zij meer te doen in hun dorp. Hierdoor is er ook geen overlast door hangjongeren.

Communicatie

Enkele malen per jaar bezoekt +Participatie de scholen voor voortgezet onderwijs om jongeren te vragen mee te denken over beleid.

Weerbaarheid en Ontmoetingsplekken
Voor de extra capaciteit aan jongerenwerkers en mogelijk extra inzet VNN  is structureel jaarlijks een extra budget van € 35.000,- nodig

Voor de organisatie van het Jongerenevent door +Participatie en extra preventielessen is een extra budget nodig van €15.000,-

Communicatie
Het benodigde budget is meegenomen onder het kopje ´Visie Sociaal Domein´.

• We willen dat onze inwoners zo lang mogelijk op de door hen zelf gewenste plek kunnen wonen en hier zelf regie over hebben. Wij vinden dat kangoeroewoningen mogelijk moeten blijven.
• We willen mantelzorgers ondersteunen door te zorgen voor heldere informatievoorziening.
• We willen dat de gemeente een vangnet biedt voor mensen die niet de benodigde ondersteuning kunnen ontvangen.

Lang(er) thuis blijven wonen

Allereerst vinden wij dat kangoeroewoningen mogelijk moeten blijven. Verder zetten we ons in voor mantelzorgwoningen en andere vormen van langer zelfstandig thuis wonen. Daarnaast blijven we inwoners bewust maken van wat er (vanuit eigen kracht en met ondersteuning van het Gebiedsteam) nodig en mogelijk is om lang(er) thuis te blijven wonen. Bijvoorbeeld door projecten als 'Mijn huis op maat' en 'preventief huisbezoek ouderen'.

Heldere informatievoorziening

Dit nemen we mee in de te ontwikkelen communicatiestrategie (zie 'Visie Sociaal Domein'), zodat we op alle onderdelen transparant communiceren.

Vangnet

Wanneer iemand zorg nodig heeft, moet diegene meteen gebruik kunnen maken van algemene voorzieningen, indien het eigen netwerk niet (direct) beschikbaar is. Mantelzorg moet altijd veilig aanvoelen voor de zorgvrager en de mantelzorger. Als dat uiteindelijk niet het gewenst effect heeft dan is er voor iedereen die het echt nodig heeft een stevig vangnet. 

Dorpsgesprekken

Voor alle onderdelen geldt dat we dorpsgesprekken voeren om onze Visie Sociaal Domein te ontwikkelen. Input daaruit nemen we weer mee in beleidsvorming.

Door alle maatregelen hebben inwoners meer regie over onderwerpen als langer thuis wonen en mantelzorg. De inwoner die de benodigde ondersteuning niet kan ontvangen vanuit het eigen netwerk, lokale netwerk of via de algemene voorzieningen kan dan een beroep doen op een stevig vangnet. 

De bestaande budgetten zijn leidend. Voor de communicatiestrategie zijn extra middelen nodig (zie ´Visie Sociaal Domein´).

Eenzaamheid

De problematiek rondom eenzaamheid wordt bespreekbaar en meer mensen zijn zich ervan bewust dat eenzaamheid in onze gemeente speelt. Er worden initiatieven opgestart waar inwoners gebruik van kunnen maken, met aandacht voor zingeving. De inwoner zal merken dat we samen met partners zichtbaar zijn in het veld, om eenzame mensen actief op te sporen.

Maatschappelijke welzijnsinitiatieven

Meer mogelijkheden voor de inwoner om mee te doen. 

Communicatie over initiatieven

Inwoners zijn beter geïnformeerd over initiatieven.

Eenzaamheid

Afhankelijk van de dorpsgesprekken en de visieontwikkeling kijken we wat nodig en mogelijk is. Ook onderzoeken we hoe o.a. het gebiedsteam zichtbaar is in wijken en dorpen.  Aan de hand daarvan maken we een kostenraming. 

Maatschappelijke welzijnsinitiatieven

Kan vooralsnog binnen bestaande budgetten.  Wanneer we dit verder uitbreiden komt er een nieuwe kostenraming. 

Communicatie over initiatieven

Bij de strategie komt een aparte kostenraming.

• We willen brede aandacht voor eenzaamheid.
• We willen ruimte geven aan maatschappelijke welzijnsinitiatieven, zoals bijvoorbeeld welzijn dorpse schaal Oldeberkoop. We willen dit faciliteren en actief zoeken naar (professionele) verbinding.
• We willen dat inwoners goed op de hoogte zijn van de initiatieven die er zijn. We willen dat hulpverleners actief worden geïnformeerd over initiatieven opdat zij de mensen aan wie zij zorg verlenen goed kunnen informeren. We willen dat de gemeente actief over initiatieven communiceert via haar online- en offline kanalen.

Eenzaamheid

We gaan met inwoners in gesprek over thema's die leven in de dorpen. Zelf snijden we het onderwerp 'eenzaamheid' aan. Ook betrekken we de resultaten van de hackathon over Eenzaamheid in Appelscha bij beleidsvorming en breiden mogelijk uit naar andere dorpen.

We doen ons best eenzame mensen te bereiken, met behulp van partners. Daarbij besteden we specifiek aandacht aan jongeren. Mogelijk krijgt het Gebiedsteam hierin ook meer taken.

Maatschappelijke welzijnsinitiatieven

We ondersteunen initiatieven en zoeken naar (professionele) verbinding. Te denken valt aan aanvullende financiering (tot een bepaalde grens) als andere mogelijkheden uitgenut zijn, maar ook door als netwerk partner partijen met elkaar te verbinden daar waar dat zelf nog niet is gelukt. Ook kijken we waar de samenhang is met bestaande initiatieven. Als maatschappelijke initiatieven 'vastlopen' kunnen we meedenken over mogelijke oplossingen.

Communicatie over initiatieven

We zorgen dat hulpverleners geïnformeerd worden over initiatieven. Zo kunnen zij dit weer doorgeven aan hun cliënten. Hiervoor zetten we onze on- en offline kanalen in. Dit nemen we mee in onze communicatiestrategie (zie ´Visie Sociaal Domein´). 

• We willen het college oproepen om te komen met een plan van aanpak waarmee ondernemers in Ooststellingwerf worden gestimuleerd om inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt zicht te geven op werk.
• We willen dat een onderzoek / monitor inzichtelijk maakt hoeveel inwoners met afstand tot de arbeidsmarkt daadwerkelijk voor langere tijd aan het werk komen.

Ondernemers stimuleren

In het najaar van 2018 maken we een plan van aanpak, met daarin aandacht voor de volgende punten:

• Náást de al bestaande goede relaties, het netwerk uitbreiden en ondernemers informeren/stimuleren;
• Zorgen voor een goede opvolging en verbinding naar/met account- en casemanagers;
• Vraag en aanbod op de arbeidsmarkt met elkaar afstemmen;
• Mensen met een uitkering begeleiden in het klaarstomen voor werk, met basis- en werknemersvaardigheden als startpunt;
• Rol van en verbinding met andere partners verhelderen, zoals het UWV en Caparis;
• Verbinding maken op de vlakken Onderwijs – Ondernemers – Overheid;
• Tegenprestatie uitvoeren op basis van maatwerk, in een breed maatschappelijk perspectief (zie ook 'Inkomensverstrekking').

Inzicht in aantal inwoners met afstand tot de arbeidsmarkt

Hoeveel inwoners met afstand tot de arbeidsmarkt daadwerkelijk voor langere tijd aan het werk komen wordt inzichtelijk met een monitor. Deze biedt informatie over in- en uitstroom. Nadruk ligt niet alleen op aantallen, maar ook op plaatsing in alle mogelijke constructies (dus bijvoorbeeld ook loonkostensubsidie, waarbij iemand niet uit de uitkering gaat).

• Uitkeringsgerechtigden hebben meer perspectief op werk en kunnen meedoen.
• Ondernemers kunnen hun toenemende vraag naar arbeid beter invullen.

We maken gebruik van het bestaande Participatiebudget.

We willen de dorpsbudgetten voor alle inwoners in stand houden en indien gewenst uitbreiden.

We stimuleren initiatieven en ideeën vanuit de dorpen over leefbaarheid (in de breedste zin van het woord). En we maken ze mogelijk. Hiervoor werken de beleidsafdeling, de buitendienst en het Gebiedsteam samen met plaatselijke belangen en bewonerscommissies.

De dorpen mogen het bedrag vrij besteden. Bijvoorbeeld voor bankjes, extra activiteiten van plaatselijke verenigingen of initiatieven van bewoners. Lekker snel, zonder ingewikkelde aanvraagprocedures. Desgewenst kunnen ze het bedrag ook reserveren voor een grotere uitgave in een volgend jaar. Daarnaast kunnen ze het structurele budget gebruiken om andere fondsen aan te vragen, waarvoor co-financiering wordt gevraagd.

Inwoners kunnen door het vrij te besteden budget (is in 2018 structureel verhoogd met € 25.000) eigen initiatieven bedenken en uitvoeren.

Er is in totaal € 65.000,- beschikbaar. Ieder dorp krijgt € 2.500,- en € 1,- per inwoner.

• We willen aandacht voor armoedebestrijding en vinden het belangrijk dat alle inwoners die hier recht op hebben op de hoogte zijn van de regelingen.
• We willen het huidige kwijtscheldingsbeleid handhaven.
• We verlangen een tegenprestatie van mensen in de bijstand op basis van maatwerk.
• We zetten op het gebied van armoedebestrijding in op het zo effectief en volledig mogelijk besteden van de budgetten die daarvoor beschikbaar zijn.

Aandacht voor armoedebestrijding

We doen extra ons best om mensen te bereiken. Daarvoor onderzoeken we de verschillende doelgroepen en hun behoeften.

Effectieve en volledige besteding budgetten

• We onderzoeken of de administratieve lasten omlaag kunnen en het aanvraagproces eenvoudiger (zie ook Programma 6, 'Regelgeving kritisch tegen het licht houden').
• We kijken hoe we meer maatwerk kunnen bieden bij de tegenprestatie (zie ook 'Uitvoering Participatiewet - plan van aanpak met ondernemers').
• We stellen kinderen en hun ouders in staat om mee te doen, zodat ze (later) meer kansen krijgen.

Begin 2019 komen we met de resultaten van ons beleid.

Inwoners zijn goed geïnformeerd: zij weten wat de mogelijkheden zijn en waar zij terecht kunnen voor ondersteuning bij een laag inkomen.

Hiervoor is geen budget nodig, tenzij uit onderzoek blijkt dat de behoeften anders zijn dan waarin we nu voorzien.

• We willen het college oproepen om te onderzoeken of er meer of andere regelingen zijn die kunnen worden ingezet om inwoners met een schuld ruimte te geven hun schuld af te betalen.

Het onderzoek uitvoeren. Daarbij betrekken we ook onze eigen positie als schuldeiser. Zoals onze beperkingen vanuit wet- en regelgeving.

De burger heeft meer mogelijkheden om van zijn schulden af te komen.

Mogelijk dat het budget voor schuldhulpverlening verruimd moet worden om het afkopen van schulden mogelijk te maken. Nader onderzoek moet dat uitwijzen.

We willen de Adviesraad Sociaal Domein in stand houden.

We blijven de Adviesraad faciliteren om hun taak optimaal uit te voeren.

De inwoner kan zich laten vertegenwoordigen door de Adviesraad.

Kosten van deskundigheidsbevordering, scholing en presentiegelden zijn begroot.