Programma 0 | Bestuur en ondersteuning

• We willen een bestuur zijn dat verbindt. We vinden het belangrijk om goed contact te houden met de gemeenteraad, inwoners, bedrijven en organisatie. Een bestuur dat zichtbaar aanwezig is in de dorpen, de contacten onderhoudt met de besturen van plaatselijk belang / bewonerscommissies en luistert naar wat er speelt in de dorpen. Initiatieven vanuit de dorpen nemen we serieus en pakken we goed op.
• We willen een eerlijk en betrouwbaar bestuur zijn. Ook als we een moeilijke boodschap hebben, brengen we dit open en eerlijk.
• Een goede samenwerking met de raad is voor ons vanzelfsprekend. Daarom hebben we aan het begin van deze periode via de samenwerkingsagenda een aantal basisafspraken gemaakt tussen college en raad. 
• We betrekken inwoners, bedrijven en organisaties bij nieuw beleid en projecten. Samen met hen willen we plannen maken voor hun leefomgeving. We willen dat politieke gesprekken over nieuw beleid of projecten plaatsvinden in de dorpen zelf. 
• Iedereen hoort erbij. We vinden het belangrijk dat alle mensen – hoe verschillend ze ook zijn en welke uitdagingen ze ook hebben – mee kunnen doen in de samenleving. 
  
• We doen marktonderzoek naar bedrijventerreinen.
• Er wordt een toekomstvisie gemaakt waarin wordt beschreven hoe we willen dat Ooststellingwerf er in 2040 uitziet. 
• Wij willen onze Europese samenwerking versterken en strategisch inzetten om gemeentelijke beleidsdoelen te realiseren.

De formatie is het aantal geplande arbeidsplaatsen per 1.000 inwoners op 1 januari 2026. De bezetting is het aantal mensen (in fte) dat werkzaam is per 1.000 inwoners. Dat is de formatie, min de plekken die op dat moment nog niet zijn ingevuld. De formatie is gestegen ten opzichte van de begroting 2026. Dit komt doordat de formatieplaatsen waar een andere dekking tegenover staat, zoals de grondexploitatie, nu ook in de berekening zijn meegenomen.

• We voeren de Samenwerkingsagenda verder uit.
• Bij grote projecten of nieuw beleid starten we met een startnota of keuzenota. Hierin leggen we samen met de gemeenteraad de kaders vast en, als dat kan, maken we al keuzes. Ook staat in de nota hoe het project is opgebouwd en wanneer de raad of het college besluiten neemt.
• Bij onderwerpen met grote belangentegenstelling, bieden we de raad de mogelijkheid een openbaar debat te voeren op basis van een startnotitie.
• Bij grote (infrastructurele) projecten werken we met een voorbereidingskrediet voordat we geld vragen voor het hele project.
• Belangrijke projecten in de dorpen realiseren we in overleg met het dorp zelf.
• We voeren het nieuwe beleid voor inwonersparticipatie uit (vastgesteld in juni 2023). Hierin staat hoe inwoners kunnen meedenken, meedoen of meebeslissen bij beleid en projecten van de gemeente die hen aangaan. We bepalen per onderwerp of participatie van inwoners zinvol en mogelijk is, wat de ruimte is die inwoners krijgen (meedenken tot meebeslissen) en wat de beste manier(en) zijn om inwoners die het onderwerp aangaat te betrekken. Vanaf 2024 hebben we een beleidsmedewerker inwonersparticipatie die hier actief mee aan de slag is.
• Ook in 2026 gaan we door met het digitaal jongerenpanel, een ‘pop up’ kinderadviesraad en een ‘pop up’ jongerenadviesraad. 
• We blijven doorgaan met de burgerpeiling en het inwonerspanel voor één dag, en starten met een kindergemeenteraad. 
• Vanaf 2024 werken we met een kinderburgemeester. De kinderburgemeester heeft in eerste instantie vooral een ambassadeurstaak en gaat met de burgemeester en/of wethouders mee naar bijzondere gebeurtenissen.
• We zorgen voor laagdrempelige en duidelijke informatie die voor inwoners, bedrijven en organisaties toegankelijk is.
• De OWO-visie is in 2021 vastgesteld door de drie gemeenteraden. We blijven werken aan concretiseren en optimaliseren van de samenwerking met behoud van zelfstandigheid.
• We laten zien wat we doen om duidelijk te maken wat de OWO-samenwerking oplevert. Ook houden we de gemeenteraad goed op de hoogte van de acties die we uitvoeren en de voortgang die we boeken.
• Inclusie is voor ons een belangrijk uitgangspunt bij alle uitdagingen waar we als samenleving en gemeente voor staan. We vinden het belangrijk dat iedereen mee kan doen en investeren daarom in het uitvoeren van onze Lokale Inclusieagenda.
• Voor het opstellen van de toekomstvisie is inzet nodig van ambtenaren én een extern bureau dat ons begeleidt. Inmiddels zijn we begonnen met het schrijven van de visie. We verwachten dat we de Toekomstvisie in december 2025 aan de gemeenteraad kunnen voorleggen.
• We nemen deel aan Europese bijeenkomsten en zetten in op het binnenhalen van subsidies en cofinanciering voor projecten. 

De inwoner zal merken dat het bestuur de verbinding zoekt en zichtbaarder is in de dorpen. Inwoners – jong en oud – merken dat de gemeente hen op verschillende manieren kansen geeft om mee te denken en hun mening te geven over wat er speelt. Ook zien zij dat de gemeente duidelijk uitlegt wat zij met die reacties doet en waarom bepaalde besluiten worden genomen. 

Bij de Kaderbrief 2025–2028 heeft u besloten om in 2025 en 2026 € 165.000 beschikbaar te stellen voor het maken van de Toekomstvisie 2040. Dit bedrag is eenmalig. Het geld is onder andere bedoeld voor een marktonderzoek naar bedrijventerreinen en voor het schrijven van de visie. In de toekomstvisie beschrijven we hoe we willen dat Ooststellingwerf er in 2040 uitziet. Het gaat om een realistisch en inspirerend toekomstbeeld, met keuzes die nodig zijn om daar te komen. 

U heeft bij de Kaderbrief 2026-2029 besloten om structureel € 25.000 beschikbaar te stellen als werkbudget voor Europese Samenwerkingen. Ooststellingwerf is, net als de andere Friese gemeenten, aangesloten bij het EPF (voormalige Friese Projectenmachine). Zelf Europese subsidies aanvragen is ingewikkeld. De wet- en regelgeving wordt strenger en moeilijker. Ook zijn de aanmeldtermijnen vaak erg kort. Aan het begin van een Europees project wordt vaak gevraagd om zelf een bijdrage te leveren, in geld of tijd. Met het budget kunnen we voorbereid zijn en op tijd hulp inschakelen, bijvoorbeeld voor lobbywerk of het meeschrijven aan projectplannen. Daarnaast wordt het ingezet voor Europese bijeenkomsten, ondersteuning bij subsidieaanvragen en cofinanciering van projecten, scholing en kennisdeling over Europese wetgeving en subsidiemogelijkheden en interne communicatie en organisatie van kennissessies.

• Visiedocument Ooststellingwerf (2016)
• OWO Visie (2021)
• Bestuursovereenkomst OWO (2024)
• Rapportage evaluatie OWO-samenwerking (2018)
• Visie op inwonersparticipatie Ooststellingwerf (2023)

Het versterken van het vertrouwen van inwoners in onze gemeente Ooststellingwerf staat centraal in het thema dienstverlening. Wij staan als gemeente dicht bij inwoners en ondernemers. Daarbij zien we het verbeteren van dienstverlening als dé sleutel tot een goede relatie. Door in te zetten op een toegankelijke en proactieve benadering, willen we in Ooststellingwerf effectief samenwerken met inwoners en ondernemers, waarmee ook het vertrouwen in elkaar groeit.

Als gemeente herkennen wij uitdagingen, zoals de behoefte aan betaalbare woningen en het complexe sociale domein. We zien deze vooral als kansen om onze rol te versterken. Dienstverlening is een kernwaarde voor de organisatie en wordt gedragen door alle medewerkers. Door duidelijke keuzes te maken en blijvend in gesprek te gaan met inwoners en ondernemers, willen wij laten zien waar we voor staan en wat we voor hen kunnen betekenen.

De ambitie luidt: samen bouwen aan vertrouwen. Dit betekent dat we streven naar dienstverlening die aansluit bij de behoeften van onze inwoners, met aandacht voor zowel eenvoud als maatwerk. Of het nu gaat om een paspoortaanvraag of intensieve begeleiding in het sociaal domein. Wij stemmen de dienstverlening af op de situatie. 

Dienstverlening gaat altijd door. Denk dan aan: 

• Voor het vertrouwen in de lokale democratie zijn kwaliteit en snelheid van de gemeentelijke diensten en goede en zorgvuldige communicatie van groot belang.
• We voldoen aan de vereisten van het VN-verdrag iedereen doet mee! (inclusie).
• We zorgen voor een veilige en klantvriendelijke entree van het gemeentehuis en de publieksruimte.
• We voldoen aan wet- en regelgeving en borgen de kwaliteit en privacy van de persoonsgegevens en identiteit van onze inwoners.
• Het voorkómen van onnodig contact met onze inwoners.

Met een toekomstgericht programma willen we de dienstverlening voortdurend verbeteren. Dit gebeurt vanuit vijf beloften: 

1. Drempelloos contact, online en offline.
2. We helpen graag en goed. Liefst een stapje beter.
3. We pakken door bij complexe vragen.
4. We doen wat we beloven.
5. We werken samen.
   
   

De aanpak van het programma Dienstverlening is gericht op inzicht, samenwerking en ondersteuning. Door systematisch klanttevredenheid te meten, projecten op te starten en medewerkers te trainen, wordt de dienstverlening verbeterd. Teams krijgen tools en ruimte om initiatieven te nemen, terwijl het programma ondersteuning biedt met expertise en een integrale werkwijze. Op deze manier gaan we organisatie-breed werken aan positieve veranderingen in onze dienstverlening. 

Denk dan aan:

• We borgen de kwaliteit van wet- en regelgeving zodat inwoners krijgen waar ze recht op hebben maar ook weten wat hun plichten zijn.
• We zorgen voor een veilige omgeving in het gemeentehuis en op de werf voor onze inwoners en medewerkers
• We zijn duidelijk in wat we verwachten van onze medewerkers als het gaat om dienstverlening naar onze inwoners toe en sturen daarop.
• We zorgen voor begrijpelijke taal (niveau B1) in al onze uitingen. 
• We streven ernaar dat onze dienstverlening inclusief is, dus voor iedereen toegankelijk.
• We gebruiken steeds meer data om onze dienstverlening te verbeteren.
• We zetten optimaal in op digitale mogelijkheden. Met oog voor de menselijke maat en inclusie. 
• We ontwikkelen een heldere kanaalstrategie, waarin duidelijk wordt hoe de gemeente de kanalen voor communicatie wil inzetten om ambities en doelen van de gemeente over te brengen. 

• Informatie en communicatie is begrijpelijk, waar mogelijk in eigen taal (zoals Nederlands, Stellingwerfs of Fries) en op B1-niveau.
• Informatie en communicatie is ook offline beschikbaar voor mensen die niet digitaal vaardig zijn.
• Het gemeentehuis is toegankelijk (openingstijden, drempels, alles dus!).
• De inwoner ondervindt zo weinig mogelijk hinder van extra handelingen die vanuit wet- en regelgeving moeten worden verricht bij bijvoorbeeld de vaststelling van hun identiteit bij aanvragen van identiteitsbewijs.
• We kijken vanuit een open en respectvolle houding met de inwoner mee naar wat er kan, maar we zijn ook duidelijk over wat niet kan. We zijn daarbij gastvrij en hebben aandacht voor de inwoner en zijn belangstellend naar ideeën. 
• Veelvoorkomende verzoeken worden snel en adequaat afgehandeld en je loopt niet vast in bureaucratische processen. Je wordt niet van het kastje naar de muur gestuurd.
• We streven naar één contactpersoon die jouw belangen behartigt en onze inwoners, ondernemers en instellingen weten aan het begin van en gedurende een proces wat ze van ons kunnen verwachten.
• Als een inwoner of ondernemer contact met ons opneemt, is duidelijk op welke termijn je een reactie kan verwachten.
• Als je het niet eens bent met een beslissing of keuze, is het duidelijk welke stappen je kunt zetten.  
• Voor inwoners is het duidelijk waar wij aan werken, omdat wij sturen op openheid en transparantie.
• Inwoners, ondernemers en instellingen denken middels klanttevredenheidsonderzoek mee over de optimalisatie van onze dienstverlening.
• Voor inwoners, ondernemers en instellingen is het duidelijk wanneer de gemeente iets oppakt en wanneer een inwoner, ondernemer of instelling iets oppakt. 
• Inwoners kunnen deelnemen aan participatietrajecten, waar om hun denkkracht, mening, kennis en ervaring wordt gevraagd (zie beleid inwonersparticipatie).
• Inwoners, ondernemers en instellingen kunnen ook bij ons terecht met vragen voor andere overheidsinstanties. 

Het budget van het programma dienstverlening bestaat uit twee delen: structureel en incidenteel. Het structurele budget bedraagt € 25.000 per jaar. Het incidentele budget komt uit de POK-gelden. POK staat voor Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag. Hiervoor heeft het Rijk structureel aanvullende middelen vrijgemaakt, waarbij tot en met 2027 per jaar € 150 miljoen beschikbaar is voor gemeenten. De verwachting is dat de benodigde transitie in de dienstverlening niet in 2027 zal zijn voltooid. De gemeente Ooststellingwerf ontvangt over de periode 2025-2027 een bedrag van in totaal € 303.000, maar dit kan daarom oplopen tot ongeveer € 600.000. Omdat dit nu nog niet helemaal duidelijk is, houden we dit goed in de gaten.

• Programma Dienstverlening (2025-2027)
• Uitvoeringsplan Dienstverlening (2025)
• Diverse wetten en regels w.o. de Kieswet, Burgerlijk Wetboek, Paspoortwet, Wet basisregistratie personen, Rijkswet op het Nederlanderschap, reglement gegevensverstrekking, beleid briefadres

• De financiën van onze gemeente zijn op orde en dat willen we zo houden.
• We willen jaarlijks een realistische/uitvoerbare begroting opstellen.

Apparaatskosten zijn alle personele en materiële kosten die verbonden zijn aan het functioneren van de organisatie (onder andere loonkosten, ICT, huisvesting, facilitair etc.). Onder overhead verstaan we alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces.

• We stellen jaarlijks een structureel en reëel sluitende begroting op. Dit betekent dat we structureel niet meer uitgeven dan we binnenkrijgen. De uitgaven ramen we ook realistisch.
• We blijven goed kijken naar gemeentelijke uitgaven en sturen hier scherp op door nut en noodzaak van projecten, uitgaven en subsidies steeds te beoordelen.
• We gaan zorgvuldig om met belastinggeld en de keuzes die hierin gemaakt worden. De belastingen verhogen we jaarlijks trendmatig. Als de begroting niet sluitend is, bijvoorbeeld door nieuwe ambities, lossen we dit niet gelijk op door de belastingen te verhogen, maar door middel van een pakket aan maatregelen. Waarvan, in uiterste noodzaak, het verhogen van de belastingen onderdeel kan uitmaken. 
• Lokale belastingen en heffingen waar een duidelijke tegenprestatie tegenover staat, zoals afvalstoffenheffing, rioolheffing en sommige leges, worden kostendekkend doorberekend.
• Bij nieuw beleid/ambities nemen we ook de benodigde ambtelijke capaciteit mee in de afweging.
• Wij zetten deze bestuursperiode een deel van de algemene reserve in om incidentele lasten te dekken en ambities te realiseren.

Deelneming: N.V. Bank Nederlandse gemeenten (BNG)
De BNG verstrekt tegen lage tarieven krediet aan Nederlandse overheden. Daarmee speelt de bank een essentiële rol in de financiering van gewenste maatschappelijke investeringen.

• Een financieel gezonde gemeente.
• Onze financiën zijn voor iedereen te bekijken via ooststellingwerf.begrotingsapp.nl. 
• Onze belastingen, diensten en producten zijn betaalbaar.

De bedragen van het financieel perspectief en de besluiten over nieuw beleid uit de Kaderbrief 2026-2029 zijn primitief in deze begroting verwerkt. Na de meicirculaire 2025, waarin de voorjaarsnota van het Rijk is verwerkt, is ons financieel perspectief voor alle jaren weer positief. Dit is goed om te zien, ook omdat een aantal grote opgaven waar we mee bezig zijn, zoals het accommodatiebeleid, de woningbouwopgave en herstructureringsprojecten hierin zijn meegenomen. Ook moeten er nog nieuwe onderhoudsplannen worden vastgesteld en zijn er meer onderdelen die op termijn financiële consequenties hebben. 

In de voorjaarsrapportage 2025 is aangegeven dat we voor de begroting onderzoek zouden doen naar de structurele gevolgen van de stijging van energielasten. Op basis van onze uitgebreide analyse is de verwachting dat de lasten in 2026 in lijn liggen met wat nu is geraamd. Voorstel is eventuele fluctuaties in de lasten via de rapportages te verwerken.

• Financiële verordening 2023 (art 212)
• Controleverordening 2023 (art. 213 Gemeentewet)
• Doelmatigheid- en doeltreffendheidsverordening 2023 (art. 213a Gemeentewet)

• Thema Bestuur bestaat uit de volgende taakvelden: 0.1 
• Thema Dienstverlening bestaat uit de volgende taakvelden: 0.2 
• Thema Financiën bestaat uit de volgende taakvelden: 0.3, 0.4, 0.5, 0.61, 0.62, 0.64, 0.7, 0.8, 0.9