Programma 0 | Bestuur en ondersteuning

• We willen een verbindend bestuur zijn. Een bestuur dat de verbinding legt en onderhoudt naar de raad, de inwoners, bedrijven en organisatie. Een bestuur dat zichtbaar aanwezig is in de dorpen, de contacten onderhoudt met de besturen van plaatselijk belang / bewonerscommissies en luistert naar wat er speelt in de dorpen.
• We willen een eerlijk en betrouwbaar bestuur zijn dat, ook al is de boodschap niet zo aangenaam, dit open en eerlijk brengt. Initiatieven vanuit de dorpen behandelen wij op adequate wijze.
• Een goede samenwerking met de raad zien we als een basisverantwoordelijkheid van dit college. Daarom hebben we aan het begin van deze periode een aantal basisafspraken gemaakt tussen college en raad.
• Inwoners, bedrijven en organisaties in onze gemeente vormen een belangrijke partij om nieuw beleid of projecten mee vorm te geven. We willen onze inwoners, bedrijven en organisaties dan ook nadrukkelijk betrekken bij het opstellen van nieuw beleid of het uitvoeren van projecten in de leefomgeving. De politieke debatten over nieuw beleid of het uitvoeren van projecten willen we in de dorpen laten plaatsvinden.
• We willen dat iedereen, hoe verschillend we ook zijn en met welke beperkingen en uitdagingen we ook kampen, volwaardig onderdeel kan en mag zijn van de samenleving.
  
  

• We hebben concrete stappen gezet om de Samenwerkingsagenda verder uit te voeren door duidelijke afspraken te maken over startnota’s en keuzenota’s bij grote projecten en nieuw beleid. Deze nota’s hebben bijgedragen aan een heldere fasering en meer betrokkenheid van de raad.
• Het nieuwe beleid inwonersparticipatie (juni 2023) wordt actief uitgevoerd, en met de aanstelling van een beleidsmedewerker inwonersparticipatie in 2024 zijn participatietrajecten professioneel begeleid en succesvol opgezet.
• De Lokale Inclusieagenda is verder uitgewerkt en wordt steeds meer toegepast als toetssteen bij gemeentelijke projecten en beleid.
• De OWO-samenwerking is doorontwikkeld door de gemeenteraad structureel te informeren over de voortgang en resultaten. Dit is gedaan door middel van OWO-themabijeenkomsten.

De formatie bestaat uit het begrote aantal formatieplaatsen op 1 januari 2024 per 1.000 inwoners. Bezetting is het aantal fte’s dat werkzaam is per 1.000 inwoners op 1 januari 2024 (formatie minus vacatureruimte).  

• Bij grote projecten zijn startnota’s opgesteld om kaders en fasering duidelijk vast te leggen en de raad de mogelijkheid te geven om richtinggevende uitspraken te doen, zoals bij accommodatiebeleid en de duurzame mobiliteitsvisie.
• Voor projecten met grote belangentegenstellingen heeft de raad gebruik kunnen maken van openbare debatten op basis van startnotities of opiniërende notities.
• Het beleid inwonersparticipatie is toegepast door per onderwerp te bepalen hoe inwoners konden meedenken, meedoen of meebeslissen. Er is een nieuw kopje genaamd 'inwonersparticipatie' toegevoegd aan het format van de raadsvoorstellen. De nieuwe beleidsmedewerker participatie speelt hierin een coördinerende rol.
• We hebben een kinderburgemeester aangesteld die samen met de burgemeester of wethouders zichtbare taken gaat uitvoeren. Daarnaast zijn verschillende vormen van participatie voor jongeren opgezet om jeugdparticipatie te bevorderen.
• Inclusie is expliciet meegenomen bij beleidsvorming en projecten. Hiervoor zijn bewustwordingssessies en acties georganiseerd. De komende tijd wordt hier samen met de Beleidsmedewerker Inclusie nog verder in geïnvesteerd. 

Inwoners merken dat de gemeente beter en tijdiger communiceert over grote projecten en nieuw beleid. Door de inzet van startnota’s begrijpen zij nu duidelijker welke fasering en beslismomenten worden gehanteerd. Daarnaast hebben inwoners meer mogelijkheden gekregen om actief deel te nemen aan beleid en projecten die hen raken. Of het nu gaat om meedenken, meedoen of zelfs meebeslissen, de aanpak is toegankelijker geworden en sluit beter aan op hun behoeften.

Ook kinderen en jongeren voelen zich meer betrokken bij de gemeente. Via onder andere de aanwezigheid van een kinderburgemeester hebben zij hun stem kunnen laten horen en invloed kunnen uitoefenen op onderwerpen die voor hen belangrijk zijn. Tegelijkertijd zien inwoners met een beperking of andere uitdagingen dat de gemeente inclusie serieus neemt. Toegankelijkheid en inclusieve projecten worden steeds vaker verbeterd, waardoor iedereen zich meer welkom en gehoord voelt.

• Visiedocument Ooststellingwerf (2016)
• Strategische samenwerking OWO-gemeenten
• Bestuursovereenkomst OWO
• Rapportage evaluatie OWO-samenwerking
• Visie op inwonersparticipatie Ooststellingwerf (juni 2023)
  
  

• We willen een betrouwbare en laagdrempelige overheid zijn. 
• Voor het vertrouwen in de lokale democratie zijn kwaliteit en snelheid van de gemeentelijke diensten en goede en zorgvuldige communicatie van groot belang.
• De inwoner is tevreden over de dienstverlening.
• We voldoen aan de vereisten van het VN-verdrag "Iedereen doet mee!" (inclusie).
• We richten processen in vanuit de klantketen.
• We handelen 90% af binnen de servicenorm.
• We sturen op het voorkómen van onnodig contact met onze inwoners.
• We streven naar een integraal klantbeeld (omnichannel dienstverlening).
• Naast direct contact met inwoners aan de servicebalie, willen we zoveel mogelijk diensten digitaal beschikbaar stellen.
  
  

• Sneller terugbellen en afhandelen: We hebben ingezet op een efficiëntere afhandeling van terugbelnotities, waardoor we in 95% van de gevallen binnen twee werkdagen terugbellen. 
• Meer digitale diensten: Er zijn meer producten en diensten digitaal beschikbaar geworden en in gebruik genomen, zoals het toestemmingsformulier voor de aanvraag van een paspoort voor kinderen onder de 18 jaar.  
• Behouden fysieke toegang: Inwoners konden, mede dankzij de inzet van een extra fte, tijdens de paspoortpiek nog altijd zonder afspraak terecht aan de balie tijdens de reguliere openingstijden. 
• Groei in digitaal gebruik: Een groter aantal inwoners maakt gebruik van digitale mogelijkheden voor het regelen van gemeentelijke zaken. In het geval van het toestemmingsformulier voor kinderen onder de 18 jaar maakt 90% van de ouders gebruik van deze digitale mogelijkheid. 
• Inclusieve dienstverlening: We hebben processen inclusiever ingericht, in lijn met het VN-verdrag, zodat iedereen mee kan doen. 

• Vertrouwen: Om het vertrouwen in de lokale democratie te versterken, werken we aan een gemeentebreed programmaplan voor dienstverlening. Dit plan presenteren we in het eerste kwartaal van 2025.
• Heldere communicatie: We hebben inwoners geïnformeerd via toegankelijke communicatiekanalen, zoals de website en brieven geschreven in begrijpelijke B1-taal. We doen mee met de actie: "Steffie". Inwoners kunnen brieven die ze niet begrijpen terugsturen. Deze brieven worden dan opnieuw bekeken op B1-taal.
• Digitalisering van processen: Nieuwe en bestaande diensten zijn gedigitaliseerd en eenvoudig toegankelijk gemaakt via onze website.
• Klantgerichte processen: We zijn gestart met het opnieuw inrichten van gemeentelijke processen vanuit de klantketen, zodat de dienstverlening beter aansluit bij de behoeften van inwoners.
• Voorkomen van onnodig contact: We hebben ingezet op een betere voorlichting en communicatie om onnodige vragen of contactmomenten te voorkomen. Zo wordt het KCC meegenomen bij alle acties die worden georganiseerd door de gemeente zodat zij bij elk belcontact met een inwoner op de hoogte zijn van wat er speelt. 
• Integraal klantbeeld: Er wordt gewerkt aan een geïntegreerde aanpak, waarbij inwoners via verschillende kanalen (zoals de balie, telefoon en digitale middelen) contact kunnen opnemen en deze kanalen beter op elkaar aansluiten.
• Inclusiebeleid: We hebben extra aandacht besteed aan inclusie bij de inrichting van onze dienstverlening. Voor aanvragen van een identiteitsbewijs bezoeken we mensen op locatie als dit vanwege ziekte of handicap nodig is.

• Sneller contact: Inwoners kunnen eenvoudiger en sneller contact leggen met de gemeente, bijvoorbeeld door een verbeterde terugbelservice.
• Meer keuzemogelijkheden: Er is meer keuze in hoe inwoners hun zaken regelen: via de balie, telefonisch of digitaal.
• Tijdwinst: Dankzij de digitalisering kunnen inwoners sneller en op elk gewenst moment diensten afnemen zonder een fysieke afspraak te maken.
• Toegankelijke informatie: De informatie die we verstrekken, is beter begrijpelijk (B1) en overzichtelijk, wat het regelen van zaken eenvoudiger maakt.
• Persoonlijke en inclusieve aanpak: Inwoners merken dat onze dienstverlening inclusiever en klantgerichter is geworden, met aandacht voor verschillende behoeften en situaties, denk hierbij aan keukentafelgesprekken.

• Visie Dienstverlening in Ooststellingwerf (augustus 2019)
• Programmaplan en uitvoeringsprogramma dienstverlening (juni 2020)
  
  

• De financiën van onze gemeente zijn op orde en dat willen we zo houden.
• We willen jaarlijks een realistische/uitvoerbare begroting opstellen.

We hebben nog steeds een goede financiële positie. Het structureel sluitend krijgen/houden van de begroting wordt steeds lastiger. Daar voeren we ook gesprekken over met u bij o.a. de kaderbrief en begroting. 

Apparaatskosten zijn alle personele en materiële kosten die verbonden zijn aan het functioneren van de organisatie (o.a. loonkosten, ICT, huisvesting, facilitair etc.). Onder overhead verstaan we alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces. De externe inhuur is bij de jaarrekening hoger dan bij de begroting. Dit komt omdat vanuit vacatureruimte ook (tijdelijk) ingehuurd wordt.  

• We presenteerden in 2024 een sluitende begroting 2025. Bij de Kaderbrief 2025 zijn daarvoor ook dekkingsvoorstellen gedaan. Waaronder het verhogen van de OZB op termijn en het niet meer bekostigen van Wmo bovenregionaal vervoer uit gemeentelijke budgetten. 
• We bleven goed kijken naar nut en noodzaak van de gemeentelijke uitgaven. 
• De belastingen zijn in 2024 geïndexeerd. 
• Bij de Kaderbrief 2025 deden we voorstellen om de algemene reserve in te zetten om het structurele tekort te dekken. Bij de begroting 2025 bleek dit voor het jaar 2025 niet meer nodig. We zien het saldo van de algemene reserve de komende jaren afnemen. 
• Financieel technische onderwerpen, waaronder de P&C documenten zijn ook in de auditcommissie besproken. 

Deelneming: N.V. Bank Nederlandse gemeenten (BNG)
De BNG verstrekt tegen lage tarieven krediet aan Nederlandse overheden. Daarmee speelt de bank een essentiële rol in de financiering van gewenste maatschappelijke investeringen.

• Een financieel gezonde gemeente.
• Onze financiën zijn voor iedereen te bekijken via ooststellingwerf.begrotingsapp.nl.
• Onze belastingen, diensten en producten zijn betaalbaar.

• Financiële verordening 2023 (art 212)
• 1ste wijziging Financiële verordening Ooststellingwerf 2023 (art 212)
• Controleverordening 2023 (art. 213 Gemeentewet)
• Doelmatigheid- en doeltreffendheidsverordening 2023 (art. 213a Gemeentewet)
  
  

In onderstaand overzicht lichten we afwijkingen > € 25.000 toe.

Taakveld 0.1 Bestuur
Algemeen bestuur, voordeel € 57.000
Voordeel € 39.000 door lagere vergoedingen en lagere uitgaven voor fractie-ondersteuning en reiskosten bij de raad. Verder is er een voordeel van €18.000 bij het algemeen budget voor de griffie. Dit houdt verband met dat de raming voor de loonkosten op het maximum van de schaal gebeurt en dat in de werkelijkheid dat niet altijd het geval is.

Dagelijks bestuur, nadeel € 613.000

• College B&W, nadeel € 586.000. Dit is vooral een gevolg van de actualisatie van de voorzieningen pensioenverplichtingen van de voormalige en huidige wethouders. Per saldo komt dit neer op een nadeel van € 575.000. Bij de ene voorziening is er sprake van een nadeel van € 777.000 en bij de andere een voordeel van € 224.000. Dit komt doordat de rekenrente is verlaagd. Daarnaast zijn de pensioenen verhoogd per 1 januari 2025. 1 oud-weterhouder is pensioengerechtigd geworden en daarom overgebracht van de een naar de andere voorziening. Dit zorgt voor een vrijval bij de voorziening van niet ingegane pensioenen. Per saldo is het nadeel op beide voorzieningen € 575.000 in totaal.
• Bestuurlijke samenwerking, nadeel € 27.000. Er is een nadeel bij het Fonds Gezamenlijke Gemeentelijke uitvoering (GGU). Dit is vanaf 2017 door de VNG gestart. Alle gemeenten werken hierin samen, er wordt samen ingekocht en nieuwe diensten en producten worden ontwikkeld.

Taakveld 0.4 Overhead
Huisvesting, nadeel € 33.000
De oorzaken hiervoor zijn hogere energielasten en telefoonkosten. Voor de telefoonkosten betreft dit een afrekening uit 2023 van het deel van de owo-telefoonkosten. Doordat we in 2024 zijn overgegaan naar Microsoft 365 zullen deze kosten er niet meer zijn.

Automatisering, nadeel € 39.000
Betreft de afrekening van owo-bedrijfsvoering voor het I&A deel. Er zijn in 2024 enkele eenmalige extra uitgaven (bijv eenmalige licenties MSTeams) geweest in verband met de overgang naar Microsoft 365.

Advies en ondersteuning, nadeel € 39.000
Het budget generatiegericht maatwerk is hier opgenomen, maar de lasten zijn bij de diverse afdelingskostenplaatsen verantwoord (voordeel € 63.000). Hogere dotatie € 159.000 aan de voorzieningen Verlofsparen en RVU. Dit zijn verplichte voorzieningen op grond van de voorschriften (BBV). In de begroting zijn hiervoor geen ramingen opgenomen. De rest betreffen diverse kleinere verschillen zoals advertentiekosten, presentiegelden etc.

Organisatorische kostenplaatsen en OWO-kostenplaatsen, nadeel € 242.000
Het resultaat op de organisatorische kostenplaatsen is € 370.000 nadelig. In dit saldo zitten ook personeelsuitgaven Oekraïne/vluchtelingen van € 234.000. Dit wordt gedekt door de rijksbijdrage, zie programma 6. De rest zijn er hogere uitgaven personele uitgaven/inhuur en hogere personeel gerelateerde uitgaven zoals reiskosten.

Bij de owo-kostenplaatsen (beheer & registratie en bedrijfsvoering) is er per saldo een voordeel van € 128.000. Dit o.a. het gevolg van het niet altijd gelijk kunnen invullen van vacatures. De afwikkeling van de owo-afdeling VTH staat bij het betrokken taakveld.

Taakveld 0.5 Treasury
Deelnemingen/dividend, voordeel € 30.000
Betreft hoger dividend over het jaar 2023 van de Bank Nederlandse Gemeenten, Fryslân Milieu en Afvalsturing.

Taakveld 0.61 OZB Woningen, 0.62 OZB niet-woningen en 0.64 Belastingen overig
Belastingen en Wet WOZ, nadeel € 97.000
Lagere opbrengsten OZB € 24.000. Bij de voorjaarsrapportage zijn de ramingen aangepast. Als gevolg van bezwaren zijn aanslagen verminderd, hierdoor is een lagere opbrengst. Er worden kosten gemaakt voor de heffing en inning van belastingen, nadeel € 71.000. Dit betreft bijvoorbeeld de verstrekte proceskostenvergoedingen bedrijven (waaronder de no cure no pay bureaus die namens de burger optreden) die een bezwaar hebben ingediend en toegekend hebben gekregen.

Taakveld 0.7 Algemene uitkering en overige uitkeringen gemeentefonds
Algemene uitkering, voordeel € 223.000
Verrekeningen algemene uitkering voorgaande jaren, nadeel € 30.000. De gevolgen van de decembercirculaire 2024 zijn niet via een begrotingswijziging in de begroting verwerkt, voordeel € 398.000. Dit is via een mededeling aan u gecommuniceerd. En er zijn verschillen in gehanteerde maatstaven. Dit is enerzijds een gevolg van eigen prognoses en anderzijds aanpassingen door het Rijk in gewicht en aantallen bij de decembercirculaire die pas in het jaar erop volgend via de betaalspecificatie wordt verrekend.

Taakveld 0.8 Overige baten en lasten
Overige baten en lasten, nadeel € 189.000
Hier is de dotatie aan de voorziening oninbare debiteuren verantwoord, nadeel € 30.000. En nog een min van € 150.000 bij Nog te bestemmen posten. Dit betreffen budgetten die nog niet functioneel zijn ingevuld/verantwoord. Een besparing bij het sociaal domein € 150.000. Bij de begroting 2025 is deze voor een groot deel ingevuld.

Energie
De energielasten lagen in 2024 hoger dan bij de begroting was ingeschat. Ondanks de lagere tarieven, lagen de kosten op het niveau van 2023 door onder andere een stijging in vaste lasten en een hoger verbruik. De lasten zijn verspreid over de verschillende programma’s. Bij de voorjaarsrapportage 2025 komen we bij u terug met wat dit betekent voor het jaar 2025 en verder. 

Taakveld 0.9 Vennootschapsbelasting
Vennootschapsbelasting, nadeel € 154.000*
In voorgaande jaren konden we de winsten nog verrekenen met verrekende verliezen uit het verleden. Maar dat is sinds 2024 voorbij. Bij de invoering van de vennootschapsbelasting is door u uitgesproken dat de verschuldigde vennootschapsbelasting via de reserve grondexploitatie wordt verrekend.

Reserve grondexploitatie, voordeel € 154.000*
Zie hierboven.

Kapitaalreserve, nadeel € 133.000
Betreft de bijdrage voor de afschrijving van het Haerenkwartier. Hier is het nadeel vermeld, maar het voordeel van de niet geboekte afschrijving staat bij programma 2.

Algemene reserve, nadeel € 333.000*
Is de toevoeging voor de beschikbare middelen Landelijk gebied/stikstof zoals besloten bij de behandeling van de Budgetoverheveling 2024-2025 om de beschikbare middelen te reserveren.

* Maakt onderdeel uit van de incidentele baten en lasten.