Nr. |
Risico en beheersmaatregel |
Kans op voorkomen risico |
Financieel gevolg |
Benodigde weerstands-capaciteit |
1 |
Risico: Vangnet-uitkering wordt niet toegekend |
1 |
- |
- |
Toelichting risico: Het risico is dat we niet voldoen aan de voorwaarden waardoor we geen vangnetuitkering ontvangen. Voor 2024 is dit risico nihil omdat we verwachten dat we geen aanspraak op de vangnetuitkering behoeven te doen. |
2 |
Risico: Afwijking op WWB I-deel budgetten, waardoor beroep op algemene middelen onvermijdelijk is |
2 |
4 |
€ 185.378 |
Toelichting risico: Bij een tekort van 10% van het WWB I-deel budget moeten wij 7,5% betalen uit eigen middelen. Het risico gaat over dit mogelijke tekort. |
Beheersmaatregel: Eén keer per maand ontvangen we managementcijfers met de stand van zaken. Hierdoor kan op financieel gebied bijgestuurd worden. Ook zijn er procesmaatregelen aan de poort en ten aanzien van uitstroom. Beïnvloeding van klantaantallen is niet of zeer marginaal mogelijk. |
3 |
Risico: Rijksmiddelen voor jeugdhulp structureel geraamd |
3 |
5 |
€ 978.000 |
Toelichting risico: We hebben in 2022 extra middelen van het Rijk voor de jeugdhulp ontvangen. In augustus 2022 is bekend geworden dat we de verwachte jeugdmiddelen vanaf 2024 voor 100% mogen ramen. Dit was 75%. Daarnaast is in het regeerakkoord een besparing van € 500 miljoen afgesproken op de jeugdzorg. Het rijk is verantwoordelijk voor de invoering. In de gemeentelijke begroting kunnen we dan een lagere raming opnemen voor de uitgaven. Dat hebben we in deze begroting verwerkt. Omdat nog steeds niet zeker is of we de 100% vergoeding structureel mogen ramen, nemen we een risico op. Het bedrag dat we in 2024 hebben opgenomen is € 1.856.000 aan baten en € 100.000 aan lagere lasten. Het totale risico komt daarmee op € 1.956.000. |
Beheersmaatregel: nb |
4 |
Risico: Bijstelling Algemene uitkering gemeentefonds (au) |
5 |
5 |
€ 597.000 |
Toelichting risico: De ontwikkeling van de algemene uitkering wordt voor een belangrijk deel bepaald door de ontwikkeling van de totale rijksuitgaven, de zogenaamde “trap op, trap af systematiek”. Als na afloop van een jaar blijkt dat de rijksuitgaven lager zijn dan gepland, wordt de algemene uitkering naar beneden aangepast. Dit vertaalt zich in een aanpassing van het accres. We nemen 1% van de algemene uitkering op als benodigd weerstandsvermogen. |
Beheersmaatregel: Drie keer per jaar verschijnt er een circulaire. Deze circulaires beoordelen we en rekenen we door. |
5 |
Risico: Extra lasten door invoering Wmo abonnementstarief |
3 |
- |
PM |
Toelichting risico: De invoering van het abonnementstarief leidt aantoonbaar tot een aanzuigende werking op Wmo-ondersteuning, vooral huishoudelijke hulp. Toch weigert het kabinet gemeenten volledig te compenseren voor de extra kosten. Gemeenten moeten volledig worden gecompenseerd voor de effecten van de invoering van het abonnementstarief. Niet volledig compenseren zal er aan bijdragen dat gemeenten, gezien de grote tekorten in het sociaal domein, verder moeten bezuinigingen en zij de Wmo niet kunnen blijven uitvoeren zoals beoogd. Vanaf 1 januari 2025 komt een aanpassing in de eigen bijdrage Wmo, waarbij meer rekening wordt gehouden met de draagkracht van huishoudens. Wie meer dan 185 procent van het sociaal minimum verdient, betaalt een hogere eigen bijdrage. Voor huishoudens met een inkomen boven 185 procent van het sociaal minimum stijgt de eigen bijdrage geleidelijk naarmate het inkomen hoger wordt. Voor een huishouden met een inkomen van duizend euro boven dat grensbedrag zal de maandelijkse eigen bijdrage ongeveer 6,70 euro hoger zijn. Vanaf een inkomen van ongeveer € 66.000 gaat een maximum van de eigen bijdrage gelden, van 255 euro per maand. |
Beheersmaatregel: Er wordt al scherp gekeken naar de uitvoeringskosten op dit vlak. Daarbij is de gemeente afhankelijk van de VNG, die onderhandelt over aanpassing van de zogenaamde 'openeinderegeling'. De (financiële) gevolgen hiervan zijn nog niet bekend, daarom wordt dit punt vooralsnog als PM aangemerkt. |
6 |
Risico: Terugbetaling verstrekte geldleningen |
1 |
2 |
€ 6.000 |
Toelichting risico: Er zijn leningen verstrekt aan instellingen op het terrein van volkshuisvesting, veiligheid, sport en dorpshuizen. Het is niet in alle gevallen duidelijk of er voldoende opstallen, installaties e.d. aanwezig zijn, om in geval van het uitblijven van betaling de restant schuld te voldoen. |
Beheersmaatregel: Bij eventuele achterstanden in aflossingen ondernemen we meteen actie. |
7 |
Risico: Garanties woningbouwcorporaties |
1 |
3 |
€ 50.000 |
Toelichting risico: Het waarborgfonds Sociale Woningbouw heeft de bestaande directe risico’s op geldleningen overgenomen. De gemeente kan op basis van de ‘achtervangregeling’ worden aangesproken. |
Beheersmaatregel: Het door het Waarborgfonds verstrekte overzicht wordt beoordeeld en daarnaast wordt bij een individuele aanvraag de situatie beoordeeld. Per 1 augustus 2022 is het 'meetekenen' met nieuwe leningen vervallen en wijzigt de wijze van berekening van de achtervangpositie op nieuwe leningen. De impact hiervan op het risico voor de gemeente is zeer beperkt. |
8 |
Risico: National Hypotheek Garantie |
1 |
2 |
€ 19.000 |
Toelichting risico: Vanaf 2011 heeft het Rijk de achtervang voor alle nieuwe hypotheekgaranties op zich genomen. De gemeente blijft echter wel garant staan voor de vóór 1 januari 2011 verleende garanties. |
Beheersmaatregel: We beoordelen het jaarlijks verstrekte overzicht van hypotheekgaranties. |
9 |
Risico: Overige garanties |
1 |
3 |
€ 50.000 |
Toelichting risico: Er zijn garanties verleend aan instellingen op het terrein van gezondheid, volkshuisvesting en onderwijs. |
Beheersmaatregel: We beoordelen het overzicht garanties. |
10 |
Risico: Leegstand in M.F.A.’s in eigendom van de gemeente met overwegend een onderwijsfunctie |
5 |
3 |
€ 90.000 |
Toelichting risico: Per 1 januari 2020 heeft de gemeente het beheer & de exploitatie van MFS Waskemeer overgenomen van de Stichting Beheer Multifunctioneel Vastgoed Waskemeer; de Stichting is opgeheven. Het gedeelte waarin eerder obs Mst van Hasseltschool was gehuisvest staat leeg maar wordt voor een gedeelte gebruikt voor Kinderopvang.
MFA Haulerwijk (= de Samensprong) heeft een groot normatief overschot aan bruto vloeroppervlak c.q. leegstand door een permanent dalend aantal leerlingen waardoor de accommodatie niet meer kostendekkend te exploiteren valt. De exploitatie is per 1 januari 2023 in handen van de gemeente. De Stichting Beheer is ondertussen opgeheven.
MFA Oosterwolde Zuid heeft ook leegstand maar dat wordt gedeeltelijk gebruikt door één van de vaste deelnemers. De Stichting Beheer Multifunctioneel Vastgoed Oosterwolde Zuid heeft de accommodatie in 2023 met een klein negatief resultaat (i.v.m. de hoge energiekosten) geëxploiteerd. Door het toepassen van de componentenmethode voor het berekenen van de onderhoudsvoorziening is de exploitatie houdbaar. |
Beheersmaatregel: Nieuw op te stellen integraal huisvestingsplan als onderdeel van het accommodatiebeleid. |
11 |
Risico: Diverse gerechtelijke procedures |
4 |
3 |
€ 25.000 |
Toelichting risico: Op basis van de huidige stand van zaken lopende procedures en/of te verwachten claims/procedures is een inschatting gemaakt. |
Beheersmaatregel: Juridische kwaliteitszorg en inhuur van externe juristen bij lopende procedures en/of te verwachten claims. |
12 |
Risico: Veiligheidsmaatregelen politieke ambtsdragers |
2 |
- |
PM |
Toelichting risico: In rechtspositionele besluiten is uitdrukkelijk bepaald dat het betreffende bestuursorgaan verantwoordelijk is voor de bekostiging van voorzieningen ten behoeve van de politieke ambtsdrager, welke in het Stelsel bewaken en beveiligen worden aangemerkt als werkgeverskosten. In deze lijn past dat beveiliging op het werk maar ook daarbuiten voor zover die een werkgeverszorg is, voor rekening komt van de gemeente en door de gemeente geregeld wordt. |
13 |
Risico: Invoering omgevingswet |
5 |
- |
PM |
Toelichting risico: De omgevingswet en Wet kwaliteitsborging bouwen zijn per 2024 ingegaan. Voor de ontwikkeling van het omgevingsplan geldt een overgangstermijn tot eind 2031. De OWO gemeenten gaan het omgevingsplan gefaseerd uitwerken. Hier is de komende jaren nog veel inzet voor nodig. We kunnen op dit moment nog niet inschatten of de beschikbare middelen voor de verdere implementatie toereikend zijn voor deze periode. In het omgevingsplan maakt de gemeente keuzes of omgevingsplanactiviteiten vergunningplichtig blijven, meldingsplichtig worden of geen van beide. Deze keuzes kunnen effect hebben op de kosten en baten.
Met de inwerkingtreding van de wet Kwaliteitsborging wordt het bouwtechnische deel van de werkzaamheden van nieuwbouw in gevolgklasse 1 overgeheveld naar de private kwaliteitsborgers. Het is de bedoeling dat deze verschuiving van werkzaamheden ook gaat plaatsvinden voor verbouw gevolgklasse 1 en bouwwerken in hogere gevolgklassen. Dit heeft effect op de kosten en baten. |
Beheersmaatregel: implementatie wordt jaarlijks gemonitord. Indien de verwachting is dat een aanvulling nodig is zal de raad hierover worden geïnformeerd en of een aanvullend krediet worden aangevraagd. |
14 |
Risico: Fraude |
5 |
- |
PM |
Toelichting risico: het risico dat de gemeente financiële schade loopt door onrechtmatige handelingen door medewerkers op het gebied van fraude, corruptie, bedreiging en beïnvloeding |
Beheersmaatregel: Er wordt vanaf 2019 periodiek een fraude risicoanalyse uitgevoerd door IC. Daarbij komen de risico's jaarlijks aan bod in een separate bespreking met het DT. Daarbij worden zowel interne risico's (functiescheiding e.d.) als externe risico's (cybercrime, ransomware e.d.) besproken. |
15 |
Risico: Verduurzaming gemeentelijk onroerend goed |
5 |
- |
PM |
Toelichting risico: Er is een sectorale routekaart vastgesteld om invulling te geven aan het landelijke beleid en de wet- en regelgeving rondom de verduurzaming van maatschappelijk vastgoed. In de kern gaat het om 49% CO2-redutie in 2030 en 95% CO2-reductie in 2050 ten opzichte van 1990. In de themaraad van 8 februari en 13 december 2022 is dit besproken. Hierin is aangegeven dat de indicatieve investering € 38 miljoen bedraagt (= 1 op 1 verduurzamen) of € 60 miljoen bedraagt (= Integraal en doordacht) en de indicatieve structurele toename van de kapitaallasten tussen de € 1,3 en € 1,6 miljoen bedraagt. Indicatieve kapitaallasten en investering zijn gebaseerd op het verduurzamen van zowel de gebouwen in juridische eigendom gemeente, onderwijsgebouwen en gebouwen met economisch claimrecht. |
Beheersmaatregel: Het onderwerp ligt op tafel en is bij iedereen top-of-mind. Op 4 juli 2023 is een werkbijeenkomst met de raad aan het onderwerp gewijd. Uiteindelijke investering en kapitaallasten zijn afhankelijk van diverse factoren zoals het eventueel slimmer inzetten van accommodaties, verdeling verantwoordelijkheden investering onderwijsgebouwen en gebouwen economisch claimrecht en bijdrages rijksoverheid. Op basis van het door de raad op 8 november 2022 aangenomen Amendement A-019 'Gas erop van het aardgas af voor slim en toekomstgericht accommodatiebeleid' is per 2024 € 200.000 structureel beschikbaar voor 'uitvoering accommodatiebeleid'. De jaren erna wordt het budget steeds met € 100.000 verhoogd, tot er voldoende budget beschikbaar is. |
16 |
Risico: Informatiebeveiliging risico datalekken |
5 |
- |
PM |
Toelichting risico: Het risico dat de gemeente financiële schade loopt door datalekken, cybercrime e.d. |
Beheersmaatregel: Er is een informatieveiligheids- en privacy beleid opgesteld. Alle (nieuwe) medewerkers volgen een e-learning privacy en informatieveiligheid. Daarbij zijn beheersmaatregelen verwerkt in processen en systemen. |
17 |
Risico: Verbonden partijen |
2 |
- |
PM |
Toelichting risico: Ten aanzien van de verbonden partijen blijft extra aandacht noodzakelijk voor de uitvoeringsorganisatie FUMO en de Veiligheidsregio Fryslân (VRF). Deze samenwerkingsverbanden zijn van rijkswege verplicht gesteld en gelden dus voor de 18 Friese gemeenten. De invloed die als individuele gemeente kan worden uitgeoefend is (zeer) beperkt. |
Beheersmaatregel: De OWO-samenwerking heeft een positief effect als vanuit een gezamenlijk belang kan worden opgetrokken. Ook in de overige samenwerkingsverbanden zien we dat gemeenten elkaar steeds beter vinden, maar dat er lang niet altijd een eensluidende visie is binnen de 18 Friese gemeenten. Daarbij is de gemeente altijd vertegenwoordigd in de gezamenlijke overleggen.
Verder is onze gemeente betrokken bij het controllers overleg voor Friese gemeenten inzake verbonden partijen. Gezamenlijk optrekken t.a.v. verbonden partijen heeft als voordeel om gezamenlijk vanuit hetzelfde afwegingskader de acteren richting de verbonden partij. Mogelijke beheersing van risico’s van verbonden partijen is kansrijker als dit namens alle/meer deelnemers worden gedaan. Daarnaast is het ook efficiënter. Zowel voor de gemeente als voor de verbonden partij.
Vooralsnog is de financiële impact lastig in te schatten, dus voor nu op PM gezet. |
18 |
Risico: OWO bedrijfsvoering |
2 |
- |
PM |
Toelichting risico: Het risico bestaat dat er vanuit de samenwerking extra lasten naar voren komen die of onvermijdelijk zijn, danwel grote voorkeur genieten van 2 van de 3 gemeentes. |
Beheersmaatregel: Er is structureel overleg en tot op heden is er nog geen sprake van 2 tegen 1 besluiten. De financiële impact is lastig op geld te zetten, daarom op PM gezet. |
19 |
Risico: Afschrijvingen bedrijfsgebouwen met restwaarde (60% van de WOZ waarde) |
1 |
5 |
€ 734.875 |
Toelichting risico: Bij de heroverwegingen in 2021 is besloten om miv 2022 de bedrijfsgebouwen i.p.v. 50%, af te schrijven tot 60% van de WOZ-waarde.
Risico: Als het bedrijfsgebouw niet meer de maatschappelijke functie vervult is er het risico dat de resterende boekwaarde hoger is dan de eventuele verkoop c.q. vervanging. |
Beheersmaatregel: Het percentage ligt in lijn met het percentage van de WOZ bij verkopen de laatste jaren (59%). De kans dat dit de komende jaren fors verslechterd is beperkt. |
|
|
|
TOTAAL |
€ 2.735.253 |