Programma 3 | Ruimtelijke en economische ontwikkeling

• We willen de promotie en marketing van onze gemeente als toeristische bestemming voortzetten.
• We willen inzetten op het ontwikkelen van nieuwe werkgelegenheid in de sector toerisme en recreatie.
• We willen inzetten op versterking van het bestaande recreatie en toerisme, passend bij de aard en schaal van de gemeente en de ruimtelijke kwaliteit.
• We willen inzetten op regionale samenwerking, waarbij we effectief samenwerken met buurgemeenten.
  
  

Als gemeente werken we aan de toeristische promotie en marketing van ons gebied en van de regio Zuidoost Friesland. Dit doen we op meerdere schaalniveaus. De Coöperatie Appelscha Regio 3.0 is verantwoordelijk voor de lokale marketing en promotie. Een aantal vooruitstrevende toerisme-, recreatie- en horecaondernemingen is al lid van de coöperatie. De 'Vereniging Toeristisch en Recreatief Belang Ooststellingwerf' (VTRBO) is collectief lid en vertegenwoordigt 180 ondernemingen in de coöperatie. Daarnaast is de coöperatie steeds meer het aanspreekpunt voor regionale (w.o. TRZF) en provinciale partijen. Om verdergaande samenwerking tussen deze partijen en met andere ondernemers te bevorderen zijn duurzame lange termijn relaties nodig. Voor duurzame promotie en marketing van onze gemeente is ook groei van het aantal deelnemende partijen nodig. 

De coronamaatregelen hebben geen positieve invloed gehad op toerisme en recreatie en daarmee op de werkgelegenheid in deze sector. Veel horecagelegenheden, maar ook groepsaccommodaties, moesten hun deuren sluiten. Vanwege de diversiteit van het toeristisch recreatieve aanbod in onze gemeente hebben we de klap van de coronamaatregelen toch redelijk kunnen opvangen. In vergelijking met veel andere gemeenten lijkt de sector in onze gemeente het meest veerkrachtig. De toerisme- en recreatiesector moet de komende jaren wel extra aandacht krijgen om weer de beoogde weg omhoog te kunnen realiseren. Het behoud van de diversiteit en kwaliteit van het aanbod is daarbij een belangrijk aandachtspunt.

Op voorstel van het college van B&W heeft de gemeenteraad op 2 november 2021 ingestemd met een pilotproject “Vitale Vakantieparken” op Buitenplaats “De Hildenberg” in Appelscha. Het betreft hier een vakantiepark dat nog gekwalificeerd is als ‘vitaal’, maar waar diverse ontwikkelingen zijn die op korte termijn kunnen leiden tot het verliezen van de toeristisch-recreatieve functie. De ervaringen van de pilot willen we gebruiken om (in overleg met de beheerders, eigenaren en verengingen van eigenaren) waar mogelijk en gewenst, voorstellen te maken voor de aanpak van andere vakantieparken.

Bij verzoeken en voorstellen maken we altijd de balans op in vraag en aanbod in de toerisme en recreatiesector. We willen niet meer van hetzelfde, maar een divers en creatief aanbod dat aansluit bij de wensen van deze tijd. Daarmee behouden we ook een zekere mate van veerkracht in deze sector. Mede hierdoor lijkt de impact van de coronamaatregelen minder dan die in omliggende gemeenten.

De coöperatie heeft in 2019 een eenmalige subsidie ontvangen voor een periode van twee jaar. Vanwege de vertraging die werd opgelopen door de coronamaatregelen is deze periode verlengd tot drie jaar, tot en met eind 2021. Gelet op de positieve, maar tevens prille, resultaten is voor de periode 2022-2023 aanvullende financiële ondersteuning gevraagd. Op uitvoeringsniveau onderhouden we nauw contact met de coöperatie Appelscha 3.0. Op bestuurlijk niveau hebben we vier keer per jaar een bestuurlijk overleg. 

In regionaal verband werken we samen met andere gemeenten aan verbetering van de Turfroute waar we gezamenlijk werken aan het project ErVaren en Turf. Verder werken we samen aan de regionale ontwikkelstrategie voor toerisme en recreatie. Daarbij is slimme groei het uitgangspunt met serieuze aandacht voor de balans tussen groei van voorzieningen en aantallen bezoekers en de druk en draagkracht die dat met zich meebrengt. Ook werken we met andere partijen samen aan duurzame ontwikkeling van toerisme in de Drents-Friese grensstreek. Samen met partijen in de provincie Fryslân werken we aan verbeterde ontsluiting van- en informatie over - het aanbod in de dagrecreatie. In en rondom het Fochteloërveen zijn ook diverse ontwikkelingen gaande en nemen we deel aan het Bestuurlijk Beraad. Met onze buurgemeenten en Natuurmonumenten zijn we in gesprek over het opstarten van projecten uit de recreatievisie. Daarnaast hebben we medewerking verleend aan lokale initiatieven die recreatie en toerisme bevorderen. 

In 2021 zijn we gestart me het pilotproject "Vitale Vakantieparken" op Buitenplaats Hildenberg. Daarvoor is een startdocument opgesteld om de stappen te beschrijven die we gaan zetten om tot een kwaliteitsimpuls te komen. Handhaving en het tegengaan van permanente bewoning is een onlosmakelijk deel van de pilot. Voor bijzondere gevallen zullen maatwerk oplossingen worden gezocht. 

Meer spreiding van toerisme en recreatie over de gehele gemeente. Dit draagt bij aan meer reuring en leefbaarheid in diverse dorpen. 

• Masterplan Regio Appelscha (2017)
• Structuurvisie Ooststellingwerf 2010-2020-2030 (2009)
  
  

• We willen de ingezette koers van BioBased Economy (BBE) en de stimulerende rol van de gemeente voortzetten.
• We willen kennisdeling en kennisontwikkeling stimuleren over biobased materialen en producten tussen ondernemers, onderwijs, kennisinstellingen.
• We zetten in op het binnenhalen van bedrijven die passen binnen BioBased Economy en stimuleren dat hier gevestigde bedrijven zich hierin ontwikkelen.
• We willen een Leer- en Kenniscentrum Bodem ontwikkelen als onderdeel van de Regio Deal.
  
  

• Het voortzetten van de koers ten aanzien van BioBased Economy is onderdeel geworden van het programma Duurzaam Ooststellingwerf 2021–2025.
• De gemeente Ooststellingwerf wordt geassocieerd met BioBased Economy.
• We zijn gestart met circulair aanbesteden via de Circulair inkoopacademie van Vereniging Circulair Friesland.
  
  

We hebben de ingezette koers van Biobased Economy voortgezet, onder andere met de uitvoering van een aantal kansrijke projecten vanuit het BBE-programma. Biodiverse zadenmengsels, ontwikkeld door Cruijdt-Hoeck, worden gebruikt voor het openbaar groen. Met lokale boeren is onderzoek gedaan naar het lokaal composteren van groenstromen. Het voedselbos van Boeren in het Bos is een ander zichtbaar resultaat, waar producten kunnen worden afgehaald en cursussen kunnen worden gevolgd. Binnen de opgave 'Biobased produceren' lag de focus op biobased bouwen en materiaaltoepassingen. Een voorbeeld is het project Biobased brug op het Ecomunitypark.

In 2021 hebben we met ondernemers gesproken om de ondernemerskansen die een BioBased Economy biedt optimaal te benutten en stimuleren we bedrijven om hiermee aan de slag te gaan. Daarnaast hebben we kennisdeling en kennisontwikkeling gestimuleerd door actief in te zetten op de koppeling tussen ondernemers, onderwijs en kennisinstellingen. Het Biosintrum heeft hierin een centrale rol als verbinder en kennishub.

Op de lange termijn draagt BioBased Economy bij aan meer banen. Zowel voor praktijkgerichte opgeleiden als voor hoger opgeleiden. Vanuit de diverse projecten in en rondom het Biosintrum zijn meerdere leerlijnen bij MBO-scholen in ontwikkeling, zoals de leerlijn Natuurlijk Bouwen, leerlijnen ten behoeve van een waterstof hub, opleidingsprojecten voor onderhoudsmonteurs elektrolyseapparaten, monteurs- en onderhoudsopleidingen voor diverse type zonnepanelen, etc.

MBO-studenten van Friese Poort hebben samengewerkt met leerlingen van het technasium aan het Stellingwerf College voor het ontwerp van de biobased brug. Bij de realisatie van deze brug op het Ecomunitypark zijn wederom MBO-studenten betrokken.

Ook hebben de MBO-studenten van Friese Poort het terrein rondom het Biosintrum ingemeten voor het Leer- en Kenniscentrum Bodem. Vervolgens hebben MBO-studenten van het Nordwin College de terreininrichting verzorgd voor bodemproefvlakken en mesokosmossen als onderdeel van dit project. 

• Evaluatie BioBased Economy Ooststellingwerf 2016 - 2020
• Nota van uitgangspunten Programma Duurzaam Ooststellingwerf
• Programma Duurzaam Ooststellingwerf 2021 - 2025
• Roadmap NOM: De biobased economy in Noord – Nederland (2011)
• Innovatiecontract BBE, topsectorenbeleid (2011)
• Innovating for sustainable growth a bioeconomy for Europe (2012)
• Structuurvisie Ecomunitypark 2012 - 2022 (2012)
• The Biobased economy in the Northeast – Netherlands (2013)
• Beleidsvisie biobased economy Ooststellingwerf (2016)
• Uitvoeringsprogramma BBE Ooststellingwerf 2016-2020 (sept 2016)

• We richten onze energie op gevestigde bedrijven, met het ondernemersloket zorgen we voor een goede dienstverlening aan de bedrijven en we besteden aandacht aan de kwaliteit van bedrijventerreinen.
• We willen dat er aandacht is voor de (her)ontwikkeling van alle bedrijventerreinen in onze gemeente.
• We willen voldoende ruimte hebben om de groei van bedrijven te kunnen faciliteren.
• We willen een gunstig ondernemersklimaat bevorderen.
• We willen verkennen wat nodig is (acquisitieplan) om nieuwe bedrijven aan te trekken.
• We willen blijven investeren in de rol van het ondernemersloket en de bedrijvencontactfunctionaris.
• We willen startende ondernemers en zzp-ers stimuleren en de weg wijzen.
• We willen het lokale inkoop- en aanbestedingsbeleid continueren.
• We willen de samenwerking tussen bedrijfsleven en onderwijs bevorderen mede met hulp van het Biosintrum.
  
  

In 2021 zijn we uitgeroepen tot de MKB vriendelijkste gemeente van Friesland. Een titel waar we samen met onze ondernemers trots op kunnen zijn, want we doen het samen. Op het bedrijventerrein Venekoten zijn de laatste kavels verkocht of zijn in optie. Op het bedrijventerrein Turfsteker zijn we in gesprek met lokale ondernemers over de verdeling van de laatste kavels om de groei te kunnen faciliteren. De komst, uitbreiding en plannen van enkele bedrijven zorgt voor een groei van de werkgelegenheid die de komende jaren nog verder zal toenemen.

De ondernemersnieuwsbrief heeft een bereik van ongeveer 1250 adressen. Het ondernemersloket wordt hierin elke keer onder de aandacht gebracht om te zorgen dat ondernemers laagdrempelig met ons in contact kunnen komen.

Er is structureel overleg met de georganiseerde ondernemers in onze gemeente. Om de toekomstige groei te kunnen faciliteren is een behoefte onderzoek uitgevoerd. De voorbereiding voor uitbreiding van bedrijventerreinen is gestart. 

De ondernemers komen gemakkelijk in contact met de gemeente en weten de wegen te bewandelen of krijgen ondersteuning bij het bewandelen van de juiste paden. De ondernemers kunnen groeien op de bedrijventerreinen in onze gemeente.

• Programmabegroting 2021
  
  

• We willen de extra investeringen op onderhoud wegen, zoals in de Meerjaren-Onderhouds-Planning (MOP) wegen is vastgesteld, structureel doorzetten en uitvoeren.
• We zorgen voor veilige fietspaden, wegen en kruisingen.
  
  

De gemeente heeft de openbare ruimte (groen, kunstwerken, riolering en wegen) op het vastgestelde niveau onderhouden en op specifieke locaties is de verkeersveiligheid verbeterd. De levensduur van de wegen is zo lang mogelijk verlengd zonder dat dit tot (meer) onveilige situaties en mogelijke aansprakelijkheidsstellingen leidde. Onder andere de bermen zijn verbeterd en er is extra onderhoud aan de bomen uitgevoerd. Wat betreft klimaatadaptatie (riolering en water) stond 2021 vooral in het teken van de planvoorbereiding.

Onderhoud wegen en bruggen uitvoeren volgens plan

• De MOP wegen 2020-2024, planjaar 2021 is volledig uitgevoerd.
• De MOP wegen 2022-2026 is opgesteld en vastgesteld.
• De MOP civieltechnische kunstwerken 2018-2022, uitvoeringsjaar 2021, is uitgevoerd.
• Er zijn maatregelen uitgevoerd (planjaar 2 van 3) om de bermen langs A-routes die tevens landbouwroute zijn structureel te verbeteren. We hebben hoofdzakelijk graskeien aangebracht en gaan hier in 2022 verder mee aan de slag. Dit voeren we uit in combinatie met de MOP wegen. We hebben u hierover geïnformeerd via een mededeling (nummer 1009).
• De drie recreatieve fietspaden Schansmeerweg (Donkerbroek), Bovenweg-Linde en Linde-Bekhof zijn verbeterd.
• We hebben diverse maatregelen uit het GVVP uitgevoerd i.c.m. de MOP wegen. Hiermee hebben we gezorgd voor veiligere wegen.
• We hebben ook in 2021 weer ingezet op gedragsverandering door het inzetten van verkeerseducatie en veiligheidsbewustzijn.
• We hebben subsidie ontvangen via de provinciale subsidieregeling Fyts!mpuls 2020-2022. Hiermee hebben we in 2021 een groot deel van het fietspad Haule-Donkerbroek i.c.m. de MOP wegen verbeterd.
• De fiets- voetgangersbrug Molenweg-Houtwal in Oosterwolde is in het voorjaar van 2021 vervangen.
• Ook de vervanging van de houten beschoeiing en de aanlegvoorziening aan de Quadoelenweg te Oosterwolde (ter hoogte van het Stellingwerf College) is klaar.
• We vervangen in de periode 2019 tot en met 2022 alle traditionele openbare verlichting door LED verlichting. We hebben inmiddels ca. 90 % van ons gehele areaal openbare verlichting vervangen door LED.

Openbaar Groen

• We hebben zoveel mogelijk bomen, die voor onveilige situaties zorgden, gesnoeid volgens de methode 'categorisch boombeheer'.
• De eikenprocessierups was ook in 2021 volop aanwezig. We hebben dit in de gaten gehouden en de rups bestreden om de overlast te beperken. Daarnaast hebben we in 2021 een proef gehouden met een preventieve biologische bestrijding van de eikenprocessierups om de plaag beheersbaar te houden. We hebben plantvakken en bermen aangepast om daarmee de biodiversiteit te verhogen.

Riolering & Stedelijk water
We hebben doelmatig, efficiënt en rechtmatig invulling gegeven aan de afvalwater-, hemelwater- en grondwaterzorgplicht. De wijze waarop dat is gedaan is omschreven in het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP). Het GRP is in 2020 vastgesteld en terug te vinden via: https://ooststellingwerf.rioolplan.nl.

Wegen & Verkeersveiligheid

• De gebruikers merken en zien dat de kwaliteit behouden blijft.
• De verkeersdeelnemers merken en zien dat de verkeersonveilige situaties aangepakt en verkeersveiliger worden.
• De weggebruikers merken en zien dat de bermen verbeterd worden.
• De gebruikers merken en zien dat verouderde bruggen en oevervoorzieningen vervangen worden.
• De weggebruikers merken en zien dat de fietsroutes veiliger worden.
• Inwoners merken dat er verkeerseducatieprojecten zijn aangeboden. Bij deze projecten wordt aandacht besteed aan voorlichting, educatie, veiligheidsbewustzijn en verkeersveiligheid. Door corona zijn een aantal projecten niet doorgegaan.

Openbaar Groen

• Op diverse locaties in de gemeente zijn werkzaamheden uitgevoerd om onveilige situaties met bomen te voorkomen.
• De gebruikers van de openbare ruimte zijn gewaarschuwd voor de aanwezigheid van de eikenprocessierups.
• Er zijn meer bloem- en kleurrijke plantvakken en bermen.

Riolering & Stedelijk water 
Inwoners konden gebruik maken van een veilig, functioneel, heel en schoon afvalwaterafvoersysteem en hebben zo weinig mogelijk overlast en schade gehad door extreme neerslag en/of de grondwaterstand.

• Meerjaren Onderhouds Planning (MOP) wegen 2020-2024 (januari 2020 door B&W vastgesteld)
• Meerjarenonderhoudsplanning (MOP) civieltechnische kunstwerken 2018-2022 (december 2017 door B&W vastgesteld)
• Meerjaren OnderhoudsPlanning (MOP) Openbare Verlichting 2018-2022 (maart 2018 door B&W vastgesteld)
• Gemeentelijk Rioleringsplan 2020 - 2024 https://ooststellingwerf.rioolplan.nl (juni 2020 door de Raad vastgesteld)
• Notitie Groenbeleid 2011 (Raad januari 2012)
• Notitie 'Het behoud van veilige bomen' 2020
• Biodiversiteitsplan (Raad 20 april 2021 )
• Omgevingsvisie
  
  

• We zijn in 2030 een duurzame CO2-neutrale gemeente.
• We willen duurzaamheid bevorderen en faciliteren.
• We willen de bewustwording over duurzaamheid bevorderen.
• We willen organisaties zoals energiecoöperatie De Eendracht ondersteunen en betrekken bij het behalen van de milieudoelstellingen.
• We willen het beleid rondom zonneparken herzien en houden daarbij rekening met provinciaal beleid over dit thema. Voorwaarde is dat zonneparken goed worden ingepast in de omgeving, dat inwoners goed worden geïnformeerd en worden betrokken in de voorbereiding van plannen en dat er wordt gestreefd naar draagvlak.
• We willen beleid opstellen voor de plaatsing van windmolens met een maximale ashoogte van 15 meter.
  
  

Steeds meer mensen treffen (zichtbaar) duurzame maatregelen. Zoals isolatie van de woning of de aanleg van zonnepanelen. De bewustwording over duurzame energie en energiebesparing is gestimuleerd door uitvoering van de rijksregeling RRE (reductie regeling energie). Binnen dit project zijn acties uitgevoerd gericht op deelname van inwoners, waaronder de opleiding van energiecoaches. In twee rondes zijn in totaal 20 vrijwillige energiecoaches opgeleid. Deze coaches kunnen op verzoek een gratis energiescan van een woning maken. Ook zijn de energiecoaches daarbij getraind om op digitale manier een energiescan af te nemen. Ook is een actie 'junior energiecoach' onder leerlingen van basisscholen uitgevoerd. De kinderen werden gestimuleerd om samen met hun ouders het energieverbruik binnen het huishouden onder de loep te nemen. Daarnaast zijn er veel bespaarboxen met energiebesparende producten uitgedeeld aan inwoners. Ook is door veel inwoners gebruik gemaakt van de mogelijkheid om bespaarkaarten in te wisselen voor energiebesparende producten. Een aantal publieksacties (het energiecafé, speur de energieslurper, team tochtstrip) is afgelast door corona beperkende maatregelen. 

De belangstelling voor duurzaamheidsleningen is ook in 2021 goed te noemen. Het is een revolverend fonds, waardoor er jaarlijks door aflossing circa € 70.000 opnieuw beschikbaar komt voor dit fonds.

Daarnaast maken we vorderingen op het gebied van pilots Waterstof en Smart Grids. Met een Smart Grid beogen wij een samenhangend netwerk te realiseren voor duurzame energie-uitwisseling en -voorziening in Ooststellingwerf. Voor de pilot Waterstof realiseert de exploitant een elektrolyser waarmee zonne-energie kan worden omgezet in waterstofgas. Realisatie klaar medio mei 2022.

Daarnaast is in samenhang met deze pilot een onderzoek opgestart naar de realisering van een ‘waterstofwerkplaats’ in de directe omgeving.

Programma Duurzaam Ooststellingwerf 2021 – 2025 
In 2021 is het Programma Duurzaam Ooststellingwerf 2021 – 2025 vastgesteld. Hierin wordt richting gegeven en focus aangebracht aan de uitvoering van de thema’s Energietransitie, Klimaatadaptatie en Circulaire Economie.

RRE
Met de Regeling Reductie Energiegebruik (RRE) hebben we ingezet op projecten om huiseigenaren te stimuleren tot kleine energiebesparende maatregelen in huis, zoals dak-, raam- of gevelisolatie. Door de inzet van energiecoaches is het voor inwoners inzichtelijk gemaakt tegen welke kosten de woning energiezuinig kan worden gemaakt en hoe dit kan worden gefinancierd. En in samenwerking met SVN (Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland) bieden we laagrentende leningen aan voor duurzame initiatieven, zoals de duurzaamheidslening, de blijverslening, de verzilverlening en een algemene stimuleringsregeling voor duurzame initiatieven zoals de postcoderoosregeling.

Vaststellen RES 1.0
Als uitvloeisel van het Nationaal Klimaatakkoord is Nederland opgedeeld in 30 verschillende regio’s. Fryslân is als provincie aangewezen als één regio. Samen met alle partners binnen de regio Fryslân hebben we een Regionale Energiestrategie (RES 1.0) vastgesteld om duurzame opwek van elektriciteit en duurzame warmte te realiseren.

Vaststellen Transitievisie Warmte
Er is door de OWO-gemeenten gezamenlijk een Transitievisie Warmte opgesteld. In deze visie wordt beschreven welke realistische alternatieven er waar zijn in onze gemeente voor aardgas en welke uitgangspunten we hanteren en hoe we verder willen samenwerken aan de uitvoering met onze inwoners en andere stakeholders.

Kleine windmolens
Voor het benutten van de mogelijkheden die zijn ontstaan in de provinciale verordening Romte hebben we een Paraplubestemmingsplan en Beheersverordening voor kleine windmolens bij agrarische bedrijven opgesteld.

Duurzame mobiliteit
Voor het stimuleren van duurzame mobiliteit hebben we acties gedaan zoals ‘Band op spanning’, waarbij autobanden van winkelende inwoners op spanning zijn gebracht. Door autobanden op de juiste spanning te brengen wordt veel onnodige CO2 uitstoot voorkomen. Ook hebben we onderzoek gedaan naar mogelijkheden voor deelmobiliteit in onze gemeente en heeft de aanbesteding voor een Friese laadpalen-infrastructuur plaatsgevonden.

Biodiversiteit
Voor onze aanpak ten aanzien van de biodiversiteit hebben we het Biodiversiteitsplan in 2021 vastgesteld en zijn we onder andere gestart met de uitvoering van het roekenbeheer.

• Inwoners zijn via de gemeentelijke website en sociale media geïnformeerd over de gemeentelijke projecten en over de mogelijkheden voor een duurzaamheidslening.
• Woningeigenaren zijn geïnformeerd over de mogelijkheden om een gratis bespaarbox of bespaarkaart aan te schaffen.
• Basisschoolkinderen krijgen structureel les over duurzaamheid. Daarnaast zijn de basisscholen en hun leerlingen geïnformeerd over het project junior energiecoach.
• Inwoners zijn betrokken bij het maken en de uitvoering van het biodiversiteitsplan, bijvoorbeeld via het project wildcamera's en het roekenbeheer.
• Voor de uitvoering van het roekenbeheer maken we gebruik van vrijwilligers voor het verjagen van de roeken.
• Onze inwoners merken dat de leefomgeving steeds schoner wordt. Daarnaast wordt het aanbod van milieuprojecten steeds breder en laagdrempeliger. Zo krijgen de inwoners meer mogelijkheden om hun bijdrage aan een schonere leefomgeving te leveren.
• Ook is samen met alle Friese gemeenten een digitaal duurzaam bouwloket ingericht. Hier kunnen bedrijven en inwoners terecht met al hun vragen op het gebied van energiebesparing en duurzame energie.
  
  

• Nota van uitgangspunten Programma Duurzaam Ooststellingwerf
• Programma Duurzaam Ooststellingwerf 2021 - 2025
• RES 1.0
• Transitievisie Warmte
• Biodiversiteitsplan
• Milieubeleidsplan Ooststellingwerf 2010-2016 (mei 2010)
• Versnellingsagenda Duurzaam Ooststellingwerf 2030
• Infographic Versnellingsagenda Duurzaam Ooststellingwerf 2030
• Beleid zonnepaneelvelden gemeente Ooststellingwerf

• We hebben ons aangesloten bij de VANG-doelstellingen van het Rijk (VANG = Van Afval Naar Grondstof). Mede dankzij invoering van Diftar+belangrijke stappen gezet richting de landelijke richtlijn om 75% van het huishoudelijk afval te scheiden en maximaal 100 kg per inwoner per jaar aan te verbranden restafval te hebben. We richten ons nu op het realiseren van de VANG-doelstelling 2025 met nog 30 kilo te verbranden restafval per inwoner, per jaar.
• Inwoners hebben steeds minder huishoudelijk afval en bieden dit afval nog beter gescheiden aan.
• Zwerfafval in de openbare ruimte verder terugdringen en daarmee de mooie score van de zwerfafvalmonitoring in 2019 van 8,8 punten vasthouden, danwel verbeteren. 
• Samen met ondernemers het zwerfafval in de winkelgebieden terugdringen. 
  
  

• De VANG-doelstelling 2021: In het afgelopen jaar is er 127 kg restafval per inwoner verbrand (2020: 118,7 kg). Daarmee is de VANG-doelstelling van 100 kg te verbranden restafval per inwoner per jaar nog niet gehaald. De stijging ten opzichte van 2020 heeft grotendeels een externe oorzaak. De installaties bij Omrin worden steeds beter afgesteld, en waardoor het restafval steeds beter wordt nagescheiden. Door aanloopproblemen met de nieuw geïnstalleerde DANO-trommel in de SBI en het stil staan van de vergistingsinstallatie vallen de nascheidingsresultaten over 2021 tegen. Er moest meer afval worden verbrand dan in 2020, wat een negatieve invloed op de VANG cijfers 2021 van de Omrin gemeenten heeft. Ooststellingwerf staat in 2021 op de 4e plaats van de Friese gemeenten.
• In juni 2021 is in de gemeente Ooststellingwerf het zwerfafval gemonitord. Met een score van 9.4 (=A+) is Ooststellingwerf een zeer schone gemeente (2020: 8,8). Deze prachtige score is mede te danken aan de diverse jaarlijkse zwerfafval opruimacties en de vrijwilligers (inmiddels 160), die het zwerfafval in hun leefomgeving opruimen. 
  
  

• We nemen deel aan de provinciale communicatiecampagne 'Samen Halen We Alles Eruit'. Met deze campagne worden onze inwoners via de sociale media geïnformeerd over afvalpreventie, afvalscheiding en over de nascheiding van het restafval en kunststoffen bij onze afvalverwerker Omrin.
• De gemeente is Supporter van Schoon en roept haar inwoners voortdurend op dit ook te worden. De gemeente faciliteert vrijwilligers met inzamelmiddelen. Het aantal vrijwilligers is toegenomen ten opzichte van 2020.
• In 2021 zijn diverse instrumenten onderzocht en ingezet om de afvalscheiding nog verder te verbeteren. Er is ingezet op bewustwording. Daarvoor loopt de communicatiecampagne 'Samen halen we alles eruit'.
• Ook is een project gestart met als doel het gescheiden aanbieden van afval in de grijze container (sortibak) en groene container (biobak) te verbeteren.
• Op het Stellingwerf College is invulling gegeven aan projecten rondom (zwerf)afval.
• Samen met ondernemers en Nederland Schoon hebben we winkelgebieden gemonitord op zwerfafval en zijn gezamenlijk opruimacties gehouden.
• Door corona zijn een aantal werkzaamheden en projecten niet doorgegaan of zijn doorgeschoven.
  
  

• De inwoner, die z'n afval goed scheidt en daardoor minder afval heeft, betaalt minder afvalstoffenheffing.  
• Inmiddels zijn er ruim 110 vrijwilligers, die (wekelijks of maandelijks) zwerfafval in hun leefomgeving opruimen.
• In het begin van de coronaperiode werden er relatief veel bezoeken aan de milieustraat gebracht. De afvalapp waarmee bezoekers zich vooraf moeten aanmelden voor een bezoek aan de milieustraat is nog steeds operationeel. Door het aanmelden van een bezoek worden lange wachtrijen bij de milieustraat zoveel mogelijk voorkomen. Ook voorkomt het dat er teveel bezoekers gelijktijdig op het terrein aanwezig zijn (coronamaatregel).
  
  

• Programma Duurzaamheid
• Landelijk Afvalplan (LAP)
• Afvalstoffenverordening Ooststellingwerf 2014
  
  

• We willen een aantrekkelijke woongemeente zijn voor onze huidige en toekomstige inwoners.
• De leefbaarheid in de dorpen behouden en ontwikkelen.
• Onze inwoners wonen in een passende huur- of koopwoning.
• Onze inwoners wonen in een huur- of koopwoning die past bij hun financiële situatie, gezinssamenstelling of zorgbehoefte. Daarnaast een woning die energieneutraal en digitaal ontsloten is.
• We blijven inzetten op inbreiding vóór uitbreiding maar niet tot elke prijs.
• We kiezen daarbij voor het behoud van ruimtelijke kwaliteit.
• We willen aandacht voor sociale woningbouw zoals benoemd in de Woonvisie.
• We staan open voor innovatieve woningbouw zoals bijv. Knarrenhofjes.
  
  

Ook in 2021 was Ooststellingwerf een aantrekkelijke woongemeente voor onze inwoners, ongeacht of er werd gewoond in een huur- of koopwoning. Door het realiseren van woningbouwplannen en het opstarten van nieuwe woningbouwprojecten is een bijdrage geleverd aan de leefbaarheid in onze dorpen. 

We hebben uitvoering gegeven aan de doelstellingen in de Woonvisie 2017-2022. De coronacrisis lijkt ook in 2021 geen negatieve invloed te hebben gehad op de woningbehoefte in onze gemeente. Sterker nog, het lijkt erop dat de aantrekkelijkheid en potentie van onze gemeente verder is toegenomen. De druk op de woningmarkt is in 2021 verder toegenomen, met name in de koopsector. Dit heeft onder andere prijsopdrijving als gevolg. Om invulling te geven aan deze woningbehoefte en daarnaast te voldoen aan de oproep van de raad om te 'bouwen, bouwen, bouwen', hebben we in 2021 de onderhandelingen met de provincie voor nieuwe regionale woningbouwafspraken gecontinueerd. Daarnaast hebben we een Taskforce Woningbouw ingesteld, om snel tot de ontwikkeling en realisatie van woningbouwplannen te komen.

Er zijn in 2021 verschillende woningbouwprojecten uit het uitvoeringsprogramma woningbouw gerealiseerd. Van de gemeentelijke woningbouwlocaties zijn dit jaar de laatste kavels in Donkerbroek-West verkocht en is er in zowel Langedijke als Elsloo nog één kavel beschikbaar die beide in optie zijn bij een kandidaat-koper. Het bestemmingsplan met 12 woningen aan Vaart ZZ 41 in Appelscha is vastgesteld. De zeven woningen aan de Meester van Ekstraat in Haulerwijk zijn gereed voor oplevering. De realisatie van het woningbouwplan aan de Wrongel in Oosterwolde is gecontinueerd. Daarnaast is in Oosterwolde het plan met vier woningen aan de Houtwal 13-14 gereed gekomen. De sloop-nieuwbouw van de sociale huurwoningen in het Haerenkwartier is succesvol afgerond (zie ook thema 4.11). Daarnaast hebben we afspraken gemaakt over de bouw van 6 woningen aan de Boekhorsterweg in Oosterwolde, deze worden in 2022 gebouwd. We zijn in gesprek geweest met initiatiefnemers van woningbouwplannen om woningbouwontwikkeling te bevorderen (waaronder specifieke woonvormen) en hebben vooruitlopend op nieuwe regionale woningbouwafspraken met de provincie woningbouwplannen in procedure gebracht. 

Daarnaast hebben we een proces doorlopen om te komen tot een nieuwe woon(zorg)visie. Enerzijds omdat de woonvisie 2017-2022 per 2022 afloopt, anderzijds om beter antwoord te kunnen geven op de uitdagingen die zich nu en in de toekomst op gebied van wonen (en zorg) zullen voordoen. 

Om een boost te geven aan het toevoegen van woningen aan onze voorraad is de Taskforce Wonen opgestart. Het plan van aanpak is eind 2021 openbaar gemaakt. 

Dat het goed wonen is in Ooststellingwerf in een aantrekkelijke woningvoorraad. Dat er kwaliteitsslagen in de woningvoorraad plaatsvinden. Maar ook in 2021 zullen inwoners geconfronteerd zijn met stijgende woningprijzen in alle segmenten van de voorraad. Deze trend beperkt de doorstroming en heeft tot gevolg dat specifieke groepen niet slagen in het vinden van een passende woning. 

Specifiek voor de nieuwe woon(zorg)visie heeft de inwoner het volgende gemerkt: er is een woningmarktonderzoek gedaan waarbij een enquête is uitgezet. Deze heeft meer dan 400 respondenten opgeleverd. Er zijn daarnaast drie inwonersbijeenkomsten gehouden om input op te halen voor de nieuwe woon(zorg)visie. 

• Structuurvisie 2010-2020-2030 Ooststellingwerf
• Notitie 'Platteland aan zet' (kaders gebiedsuitwerkingen) (januari 2012)
• Notitie 'Voortgang pilot dorpsagenda’s/gebiedsagenda’s' (voorjaar 2012)
• Woonvisie Ooststellingwerf 2017-2022 (mei 2017)
• Afwegingskader woningbouw (jan 2019) 
• Notitie tiny houses (jan 2020)
• Nota bouwleges gemeente Ooststellingwerf 2016-2019 (jan 2016)

In onderstaand overzicht lichten we afwijkingen > € 25.000 toe.

Thema 3.1 Economische ontwikkelingen
Economische aangelegenheden, voordeel € 1.222.000

• In 2021 is voor het eerst afgeschreven op het Biosintrum. De kapitaallasten worden gedekt uit de kapitaalreserve. Het budget van € 1.000.000 in de algemene reserve wordt daarom overgeheveld naar de kapitaalreserve. Verder is er € 61.000 aan gebouwgebonden kosten in 2021. Omdat we met de fiscus in gesprek waren over een vaststellingsovereenkomst van de fiscale aspecten is, op advies van onze fiscale adviseur, afgezien een deel van deze kosten bij de stichting in rekening te brengen. 
• Er was € 273.000* beschikbaar voor Biobased economy. € 253.000 voor het nieuwe programma Duurzaamheid 2021-2025 en € 20.000 voor een lopende verplichting uit 2020. In 2021 waren hiervoor geen lasten. De geraamde onttrekking uit de algemene reserve schuift daarom door naar 2022. 

Algemene reserve, nadeel € 1.273.000*
Lagere onttrekking Biosintrum en Biobased economy. Zie hierboven.

Toeristenbelasting, voordeel € 49.000
Een voordeel op de toeristenbelasting. Dit komt doordat we de werkwijze van het boeken van de toeristenbelasting hebben aangepast. We boeken nu de toeristenbelasting zoveel mogelijk in het boekjaar waar deze betrekking op heeft. Dit zorgt in 2021 voor hogere baten omdat nu voor het laatst ook de afrekening van voorgaand jaar (2020) in 2021 is verantwoord. 

Thema 3.2 Openbare ruimte
Verhardingen, voordeel € 503.000

• Budget wegen, nadeel € 56.000. Dit heeft diverse oorzaken. O.a. hogere waterschapslasten, minder vergoedingen van derden voor degeneratiekosten, hogere afschrijving op fietspad Donkerbroek Haule en een aantal calamiteiten in de openbare ruimte op het gebied van verhardingen.
• Investeringswerken, voordeel € 561.000. Bij de begroting moeten we bij een aantal investeringen rekening houden met afschrijving, terwijl de afschrijving in werkelijkheid pas na gereedkoming begint. Nu geldt dat voor Haerenkwartier (€ 133.000) en de brug Molenweg (€ 350.000*). Verder zijn er lagere afschrijvingen voor de drie gerealiseerde fietspaden (€ 48.000). En er was ook € 13.000 geraamd voor de afschrijving van de aanleg voor graskeien, de afschrijving start in 2022. Voor een drietal onderdelen betekent het ook lagere onttrekkingen van reserves. Dit geldt voor Haerenkwartier, brug Molenweg en de fietspaden. De lagere onttrekking voor Haerenkwartier staat bij programma 6.

Reserve strategische projecten, nadeel € 398.000
Lagere onttrekking door lagere investering drie fietspaden (€ 48.000) en het bedrag voor de brug Molenweg is overgeheveld van de reserve strategische projecten naar de kapitaalreserve. Vanaf 2022 worden de afschrijvingslasten dan hieruit gedekt.

Straatreiniging, nadeel € 30.000
Gladheidbestrijding is afhankelijk van het weer. Door een strenge(re) winter, grote temperatuurverschillen en sneeuwval was het aantal uitrukken bovengemiddeld. Dit heeft geleid tot hogere lasten dan begroot.

Openbaar groen, nadeel € 91.000
Het nadeel komt vooral doordat er extra lasten (€ 60.000) zijn geweest voor het bestrijden van de eikenprocessierups. Daarnaast zijn er hogere lasten voor aankoop beplantingen (€ 10.000) en bij de opbrengst snippergroen is een deel elders verantwoord (€ 20.000). 

Thema 3.3 Milieu
Milieubeleid, voordeel € 35.000
Hogere opbrengsten vanuit de zonnepaneelvelden doordat de energieprijzen hoger waren dan begroot. Daarnaast is er een voordeel doordat er klimaatmiddelen over zijn. Deze middelen zetten we in de jaren 2022-2024 in voor energieloketten. Dit is al in de begroting verwerkt. 

Afvalinzameling, voordeel € 68.000
In 2021 waren er per saldo € 71.000 hogere lasten o.a. doordat meer restafval is ingezameld en ook op de milieustraat is meer afval ingezameld. Daarnaast was er meer kwijtschelding. De opbrengst van de heffingen is € 139.000 hoger doordat meer tonnen aan restafval is ingezameld (+18%) en een groter aantal ledigingen (+20%) t.o.v. de begroting. Per saldo zorgt dit voor een voordeel van € 68.000. De onttrekking uit de reserve lastenverlichting is € 41.000 lager dan begroot. Het verschil tussen deze twee bedragen komt doordat meer salarislasten en overhead kon worden toegerekend aan afval. Dit is nadelig voor het product afval en voordelig voor de exploitatie.

Reserve lastenverlichting, nadeel € 41.000
De werkelijke onttrekking uit de reserve lastenverlichting is € 41.000 lager. Zie hierboven. 

Riolering, nadeel € 207.000
De lasten bij riolering waren lager. Dit komt voornamelijk doordat een groot deel van de investeringen in 2021 niet door zijn gegaan waardoor we minder btw toe konden rekenen aan de riolering. Voor de riolering zorgt dat voor een hogere dotatie van € 263.000 aan het spaardeel van de voorziening. Voor de exploitatie zorgt dit voor een nadeel van € 207.000. De geplande investeringen worden doorgeschoven naar 2022, de btw toerekening vindt ook dan weer plaats waardoor dan ook een hogere aanwending uit de voorziening nodig is.

Thema 3.4 Bouwen en Wonen
Ontwikkelplannen incl. grondexploitatie, voordeel € 184.000
Dit bestaat uit twee onderdelen: één ervan heeft invloed op het rekeningsresultaat en de ander niet. Invloed op het rekeningsresultaat is de jaarlijkse actualisatie van de omvang van de reserve grondexploitatie. De omvang van de reserve is gebaseerd op de risico's met betrekking tot de toekomstige verkopen voor de komende vijf jaar en de huidige boekwaarde van de complexen. De uitkomst van de berekening is dat de reserve € 184.000* te hoog is. Dit bedrag valt dan ook vrij in 2021.

De grondexploitatie is in administratief opzicht een sluitend systeem. Het saldo van de baten en lasten, na winstneming via de reserve, wordt verrekend met de boekwaarde op de balans. De afname (de lasten waren lager dan de baten) van de boekwaarde is € 334.000:

• Resultaat uit reguliere baten en lasten € 467.000 (afname boekwaarde). In 2021 zijn er veel grondverkopen geweest. Bij de woningbouwcomplexen zijn er drie kavels verkocht bij Donkerbroek. En er zijn drie industriekavels in 2021 verkocht.
• Toevoeging aan de reserve (toename boekwaarde) in verband met winstneming volgens de POC-methode (percentage of completion) € 133.000. Door de hogere opbrengsten wordt de winstneming ook hoger.

Bij de woningbouwcomplexen (Langedijke en Elsloo) hebben we nog totaal drie kavels beschikbaar (in 2021 zijn hiervan twee in optie). Het is de verwachting dat deze kavels in 2022 zijn verkocht. Voor Waskemeer zijn we voorbereidingen aan het treffen om het vastgestelde exploitatieplan te wijzigen, dat heeft dan ook gevolgen voor de te verkopen kavels. Bij de twee industriecomplexen (Oosterwolde en Haulerwijk) zijn er nog totaal 10 kavels beschikbaar (in 2022 zijn hiervan al vijf in optie voor de komende jaren). Hier is de verwachting dat de 10 kavels binnen vijf jaar zijn verkocht. Dit betekent dat we ons aan het oriënteren zijn voor uitbreiding van het industrieterrein in Oosterwolde.

RO, Vhv en Bestemmingsplannen, voordeel € 355.000

• Bestemmingsplannen, voordeel € 28.000. Dit komt doordat in december 2021 nog voor zes projecten bestemmingsplannen af zijn gegeven. Dit zorgt voor hogere leges. 
• Nieuwe omgevingswet, voordeel € 314.000*. Het budget voor de omgevingswet is beschikbaar gesteld voor de periode t/m 2024. Het restant van 2021 € 314.000 blijf via de algemene reserve beschikbaar voor 2022 en verder. 

Algemene reserve, nadeel € 314.000*
Lagere onttrekking voor de nieuwe omgevingswet. 

Corona, nadeel € 63.000*

• Economische aangelegenheden, nadeel € 2.000. Er is € 2.000 bijgedragen aan de campagne Koop Lokaal. 
• Recreatie en toerisme, nadeel € 24.000. Er is voor € 24.000 aan subsidies verstrekt aan dorpen ter stimulering van de toeristische voorzieningen. 
• Bosbergtoren, nadeel € 4.000. Door corona is de Bosbergtoren beperkter open geweest.
• Afval, nadeel € 20.000. Er is € 20.000 verstrekt aan een maatschappelijke organisatie om hun te ondersteunen in het exploitatietekort van 2020. 
• Nieuwe omgevingswet, nadeel € 13.000. In 2021 is de omgevingsvisie voor Ooststellingwerf afgerond. Voor dit specifieke project waren de kosten geraamd op € 100.000. Dit bedrag is met € 13.000 overschreden door corona gerelateerde aanpassingen in het proces. De raad is hierover geïnformeerd via raadsmededeling #659.
  
  

* Maakt onderdeel uit van de incidentele baten en lasten.